Genetička identifikacija sorte, identifikacija sorte vinove loze upotrebom molekularnih markera i molekularnih analiza. Vrši se u cilju utvrđivanja strukture DNK sorte, sinonima i homonima sorte, kao i porijekla i nastanka sorte (→ Pedigre crnogorskih sorti). Upotreba DNK markera (SSR i SNP) doprinijela je pouzdanoj identifikaciji sorti. Rad na genetičkoj identifikaciji sorti vinove loze u Crnoj Gori započela je, 2005, → Vesna Maraš, u saradnji s italijanskim institutom za istraživanje vinove loze. Rezultati istraživanjâ objavljenih 2008. pokazali su da sorta → kratošija ima identičan genetski profil kao sorta primitivo iz Italije, sorta zinfandel iz Kalifornije i sorta crljenak kaštelanski iz Hrvatske. Originalan i jedinstven DNK profil potvrđen je kod sorte → vranac, za koju je utvrđeno da je u bliskoj genetičkoj vezi sa sortom kratošija. Genotipizacijom sorti pomoću 9 SSR markera, 2013, identifikovane su sorte: vranac, kratošija, → bijeli krstač, → čubrica, → lisica. Za sortu razaklija potvrđen je sinonim crveni valandovski drenak. Sorta bijela vinska identifikovana je kao bijeli krstač. Daljom identifikacijom 70 uzoraka sorti iz Crne Gore, 2014, potvrđeno je postojanje 14 različitih → genotipova: vranac, kratošija, bijeli krstač, → žižak, čubrica, lisica, → razaklija, kadarun, → crna loza, razaklija crna, trojka, → muškaćela, plavina i → bioka. Potvrđeno je da originalne SSR profile imaju sorte: bijeli krstač, žižak, crna loza, čubrica, lisica i razaklija crna, te da su jedinstvene sorte. Za sortu trojka utvrđeno je da je sinonim sorte muskat violeto, dok je sorta muškaćela sinonim za sortu muskat bijeli. Iako se ranije smatralo da je sorta bioka sinonim za sortu bijeli krstač, analize su pokazale da je u pitanju različit genetički profil i da je bioka sinonim za sorte frankavida i zlatarica vrgorska. Potvrđeno je da svi biotipovi sorte kratošija (bikača, crni krstač, kratošija, kratošija ili vran, kratošija mala, kratošija sa dubokim urezom, kratošija srednja, ljutica, rehuljača, srednji vranac, velji vranac, vranac, vran, vrančić i vrančina) imaju isti genotip kao sorta kratošija. Identifikacija i karakterizacija autohtonih i odomaćenih sorti nastavljena je kroz međunarodne → projekte u vinogradarstvu i vinarstvu. U istraživanjima 2015. potvrđena su još 3 genotipa koji imaju originalan SSR profil: → kovačka bijela, → zadrimka i → sijer, dok je za sortu → japudžak potvrđen sinonim japindžak iz Turske. Dalja istraživanja nastavljena su, u saradnji s Institutom za vinovu lozu i vino iz Logronja (La Rioha, Španija), u okviru najobimnijih istraživanja vinove loze u Crnoj Gori, kojima je bilo obuhvaćeno oko 500 reprezentativnih čokota → evropske loze, kao i → divlje loze starosti 50–300 godina. Analizirana je genetska raznolikost i struktura vinove loze u Crnoj Gori (→ Diverzitet vinove loze), proučavane su njihove genetske veze, kao i pedigre sorti. Pomoću nekoliko hloroplastnih DNK markera utvrđen je ženski roditelj u pedigreu sorte, kao i višestruko porijeklo gajenih sorti analizom distribucije hlorotipova u lokalnoj gajenoj i divljoj vinovoj lozi. Rezultati istraživanja, dobijeni SNP genotipizacijom 476 uzoraka gajene i divlje vinove loze na 48 lokusa, 2020, potvrdili su 144 različita genetska profila, među kojima je 101 genotip odgovarao gajenim sortama, dok su 43 genotipa odgovarala divljim formama. Od 101 genotipa gajenih sorti, identifikovano je 50 genotipova, dok 51 genotip nije bilo moguće povezati sa drugim poznatim sortama. Od 50 identifikovanih sorti u → bazama podataka za rod Vitis, u VIVC bazi 29 sorti su bile poznate → vinske sorte, 6 sorti su bile → stone sorte, dok je 15 sorti bilo sa dvostrukom namjenom (kao vinske i kao stone sorte). Od 419 čokota sa vinogradarskih područja, najčešće pronađeni genotip odgovarao je sorti kratošija (pronađena je 107 puta), zatim sorti vranac (76 puta), lisica (35), razaklija (27), bijeli krstač (22) i bioka (8). Dva najčešće pronađena genotipa u starim crnogorskim vinogradima su kratošija i vranac, što ukazuje na njihov značaj u vinogradarstvu i vinarstvu Crne Gore. Od 45 identifikovanih sorti u → ampelografskoj kolekciji vinove loze → Biotehničkog fakulteta Univerziteta Crne Gore, samo 33 genotipa sačuvana su u kolekciji, što ukazuje na brz nestanak starih sorti i značaj ovih istraživanja u cilju očuvanja lokalnih genetičkih resursa od nestanka. Od 50 identifikovanih sorti, veliki broj se smatra autohtonim sortama sa zapadnog Balkana (bratkovina bijela, koarna alba, hrvatica, kratošija, prokupac, vranac, → žilavka), a dio se smatra izvornim iz Grčke (heptakilo, karistino ili muskat bijeli), Turske (čauš bijeli, kadarun ili razaklija), Libana (afus ali), Jermenije (krivalja bijela), Azerbejdžana (sisak) i Gruzije (→ rkaciteli). Identifikovane su i sorte iz Francuske (bikana, → kaberne fran i → merlo), Njemačke (rizvanac), Italije (malvazija bjanka lunga) i Austrije (silvaner), zatim sorte anđelo pirovano i perlon, kao i hibridi izabela i varouset. Identifikacija značajnog broja stranih sorti ukazuje na → introdukciju sorti iz različitih regiona, u različitim istorijskim periodima i sa različitim ciljevima. Širenje vinogradarstva iz regiona Bliskog istoka u zapadnoevropske zemlje u prošlosti uslovilo je introdukciju sorti i na prostoru Crne Gore, dok je tokom druge polovine XIX vijeka introdukcija bila uslovljena borbom protiv → filoksere i drugih bolesti i štetočina vinove loze u Evropi. U istraživanjima je otkriven 51 novi genotip vinove loze, koji nije bio pronađen u bazama podataka za rod Vitis i koji predstavlja potencijalno nove autohtone crnogorske sorte vinove loze: → belka, bijela bezimena, bijela krupna SR, bijela nepoznata, bijela nepoznata Jelenak, bijela nepoznata Jelenak 2, bijela sitnih bobica, bijela slatka iz Opeke, brastina, cetinka, crna loza, crna nepoznata Crmnica, crna nepoznata Masline, crna Tomba, → crni krstač, crvena krivaja, čubrica 2, ćelinac, → duljenga, → điritkinja, → gogolj, gojkovića loza, japudžak, jesenka, kratošija put ka Zagaraču, lisica 2, loza iz Hilandara, → loza Sv. Vasilija Ostroškog, loznica, loznica 2, nepoznata 2, nepoznata bijela Brijestovo, nepoznata bijela gornji Brčeli, nepoznata bijela gornji Morinj, nepoznata Brijege, nepoznata Crmnica, nepoznata divlja muška, nepoznata kosić, nepoznata Kuči, nepoznata Piperi, nepoznata Žabljak, razaklija Brijege, rdecax, ružica, slična vrancu po predolcu, stara kratošija, sura, volovina iz Opeke, zadrimka, žitkovina, interspecifični hibrid. Ova istraživanja omogućila su uključivanje novih genotipova u VIVC bazu. Analizom populacije divlje loze, svi uzorci (43) nose jedinstvene genotipove. Dva genotipa, uzorkovana kao gajene biljke u starim vinogradima, sa genetičkog stanovišta su potvrđena kao potpuno divlja (kratošija put ka Zagaraču i nepoznata Crmnica). Ovi čokoti nose hlorotip A i jedinstvene genotipove, bez podudaranja u bazama podataka, što ukazuje da potiču iz divlje loze, koja je vegetativno razmnožena. Pronađen je i drugi set gajenih biljaka sa sličnim procentom porijekla, sa gajenim i divljim genetskim podgrupama (poput bijela nepoznata Jelenak, loznica 2), i one su, po svom nastanku, primjeri aktivnih mehanizama introgresije genomskih regiona, tj. divljih sorti u nove sorte. Hibridi između dvije podvrste (divlja/gajena) bili su veoma važni u mnogim vinogradarskim oblastima, gdje su divlje loze dale doprinos genetskom fondu gajenih sorti. Rezultati ovih istraživanja predstavljaju početne korake u stvaranju novih sorti ili u sekundarnoj domestifikaciji divlje loze. Otkriveno je šest jedinki, koje su uzorkovane kao divlja vinova loza sa većim gajenim nego divljim genetskim sastavom. Dva genotipa, divlja MNE 362 (lokalitet Orasi) i divlja MNE 475 (lokalitet Meterizi), pokazuju izuzetno visoke koeficijente porijekla u genetskoj podgrupi gajenih sorti i kompatibilni su potomci kratošije i razaklije, što ih svrstava u podvrstu gajene (evropske) loze. Ostali genotipovi koji pokazuju visok procenat gajenog genetskog sastava i pripadaju genetskoj grupi gajenih sorti su: divlja MNE 361 (lokalitet Orasi), divlja MNE 476 (Podgorica), divlja MNE 285 (Rijeka Crnojevića) i divlja MNE 282 (Kamenik). Evidentirano je i prisustvo značajnog broja prasorti, čokota koje su gajili samo lokalni proizvođači grožđa (loze koje su direktno rasle iz sjemena ili su samo jednom razmnožene reznicama od mjesta klijanja sjemena, čijim su umnožavanjem i distribuiranjem postale nove sorte). Na ovaj način je nastala većina sorti u prošlosti. Analizom hlorotipa otkriveno je da većina sorti nose hlorotipove C (43 genotipa, 42,6%) i D (33 genotipa, 32,7%), zatim hlorotipove A (13 genotipova, 12,9%) i B (3 genotipa, 3,0%). Većina divljih podvrsta ima hlorotip A, što je uobičajeno u zapadnim prirodnim populacijama Mediteranskog mora. Gajene podvrste uglavnom imaju hlorotip C i D. Hlorotip C se češće vezuje za stone sorte vinove loze, dok je hlorotip D čest u vinskim sortama iz istočne Evrope, uključujući i Balkan.