Sorta vinove loze (kultivar), biološka jedinka dobijena vegetativnim razmnožavanjem. U vinogradarsko-vinarskoj proizvodnji posebna pažnja posvećuje se izboru sorte, koja ni u jednoj drugoj poljoprivrednoj proizvodnji nema toliki značaj. Izbor sorte ima najveći značaj u proizvodnji vina. U vinu kao proizvodu zahtijeva se navođenje njegovog sortnog sastava, a vino se često i označava imenom sorte. Uloga sorte je presudna i u gajenju → stonih sorti, čije je grožđe namijenjeno za potrošnju u svježem stanju, od čijeg izbora zavisi vrijeme sazrijevanja i kvalitet grožđa. U svijetu ima oko 10.000 različitih sorti, od kojih se komercijalno gaji oko 1.400, dok se širom svijeta koristi oko 150 sorti. Sorte vinove loze se, u zavisnosti od geografskog porijekla, razlikuju po mnogim morfološkim i biološkim karakteristikama, pa su podijeljene na → ekološko-geografske grupe sorti: Proles occidentalis (zapadnoevropska grupa sorti), Proles pontica (grupa sorti basena Crnog mora) i Proles orientalis (grupa istočnih sorti). Prema namjeni, sorte vinove loze svrstavane su u: → vinske sorte, sorte za jaka alkoholna pića (sorte za konjak – vinjak, sorte za destilat i razne rakije), stone sorte, → besjemene sorte vinove loze, sorte za spravljanje slatkog, kompota i sl., sorte za spravljanje bezalkoholnog soka, → bojadiseri, sorte koje se koriste kao → lozne podloge i sorte koje se koriste kao dekorativne biljke. Prema vremenu sazrijevanja, sorte se svrstavaju u pet grupa: veoma rane, rane, srednje pozne, pozne i veoma pozne (→ Epoha sazrijevanja grožđa). Prema boji → pokožice, sorte se dijele na bijele (pokožica ima sve nijanse zelenožute boje), crne (pokožica ima sve nijanse plave boje) i roze (pokožica ima nijanse različite crvene boje). U zavisnosti od prinosa grožđa, koji se izražava prinosom po → čokotu i prinosom po jedinici površine, sorte mogu biti: slabo prinosne, srednje prinosne i vrlo prinosne. Prema prosječnim prinosima grožđa po čokotu, sorte se dijele na: sorte niskog prinosa (do 3 kg/čok.), sorte srednjeg prinosa (3–4 kg/čok.), sorte visokog prinosa (4–5 kg/čok.) i sorte vrlo visokog prinosa (više od 5 kg/čok.). Prema sadržaju šećera u grožđu, sorte se dijele u tri kategorije: sorte za → stona vina (sadrže 15–18% šećera), sorte za → kvalitetna vina (sadrže 18–20% šećera) i sorte za → vrhunska (čuvena) vina (sadrže više od 20% šećera). Prema označavanju porijekla, sorte mogu biti → autohtone sorte i → introdukovane sorte . U cilju sigurne identifikacije sorte i utvrđivanja sinonima i homonima sorte, njihovog porijekla i nastanka, radi se → genetička identifikacija sorte vinove loze. Rejonizacijom vinogradarskih područja Crne Gore 2017, definisane su → preporučene i dozvoljene sorte za gajenje u vinogradarskim područjima, što je osnova za kvalitetnu proizvodnju grožđa i vina, kao i → zaštitu geografskog porijekla vina. Na vinogradarskim područjima Crne Gore gaji se 46 sorti vinove loze, od kojih su 43 registrovane u okviru Međunarodne liste sorti vinove loze i njihovih sinonima → Međunarodne organizacije za vinovu lozu i vino (OIV) . U strukturi → sortimenta vinove loze dominiraju vinske sorte sa 92,11% (crne vinske sorte 69,01% i bijele 23,10%), dok je učešće stonih sorti u strukturi sortimenta 7,89%. U crnom vinskom sortimentu dominiraju autohtone sorte → vranac i → kratošija (83,25%). Sorta vinove loze vezuje se za teritoriju, istoriju i tradiciju. Sve to doprinosi isticanju njene autohtonosti i značaja → teroara u ispoljavanju njenih najboljih osobina. Sorta ima i kulturološku vrijednost. To je prepoznato i kroz osnivanje društava ljubitelja pojedinih sorti. Jedno od najpoznatijih je → Udruženje ljubitelja kratošije iz Kalifornije (Zinfandell Advokates and Producers – ZAP), koje okuplja više hiljada ljubitelja vina ove sorte.