Zaštita geografskog porijekla, oznaka i garancija kvaliteta vina i lozove rakije. Nastala je u XIX vijeku, u Francuskoj. Predstavlja znak kontrolisanog porijekla vina, usklađenog sa međunarodnim propisima, i potvrdu da je vino prošlo sve provjere u proizvodnji i da kvalitetom odgovara deklaraciji na etiketi. Osnovu za sprovođenje zaštite geografskog porijekla vina u Crnoj Gori predstavljalo je donošenje Zakona o vinu i prerađevinama od grožđa i vina (1974, 1983) i Rejonizacija vinogradarstva SR Crne Gore (1977). Da bi se vina deklarisala kao kvalitetna i vrhunska vina, bilo je neophodno da imaju zaštićeno geografsko porijeklo. Na osnovu Zakona o vinu i prerađevinama od grožđa i vina (1974) i Elaborata za proglašenje vina „Vranac” kao vrhunsko vino i zaštitu geografskog porijekla, republički sekretar za poljoprivredu izdao je, 1976, Naredbu o zaštiti porijekla vrhunskog vina „Vranac”, a na osnovu → Elaborata o zaštiti imena i porijekla Crnogorske lozove rakije, 1978, Naredbu o zaštiti imena, porijekla i kvaliteta „Crnogorske lozove rakije”. Na osnovu Zakona o vinu i prerađevinama od grožđa i vina u Crnoj Gori (1983) i → Elaborata o zaštiti imena, kvaliteta i geografskog porijekla vina, Republički komitet za poljoprivredu, šumarstvo i vodoprivredu donio je, 1985, Rješenje da se zaštiti ime, kvalitet i geografsko porijeklo za vina: Vrhunsko vino „Krstač”, Vrhunsko vino „Merlot”, Kvalitetno vino „Vranac”, Kvalitetno vino „Krstač”, Kvalitetno vino „Roze” i Kvalitetno vino „Duklja”, proizvođača SOUR-a → Agrokombinat „13. jul”, RO „Plantaže”, OOUR „Vinarski podrum – Titograd”. Na osnovu Elaborata o zaštiti oznake porijekla za crnogorska vina (2001) proizvođača Holding kompanije Agrokombinat „13. jul”, AD „Plantaže” iz Podgorice i člana 8, 27. i 29. Zakona o geografskim oznakama porijekla vina (1995), Savezni zavod za intelektualnu svojinu SRJ donio je, 2002, Rješenje kojim se ustanovljava geografska oznaka porijekla vina kao oznaka porijekla. Oznake porijekla vina upisane su u Registar geografskih oznaka porijekla (RGO), pod brojevima: vino „Crnogorski Vranac” (br. 31), vino „Crnogorski Krstač” (br. 30), vino „Crnogorski Cabernet” (br. 33), vino „Crnogorski Merlot” (br. 34), vino „Crnogorski Chardonnay” (br. 35), vino „Crnogorski Sauvignon” (br. 32). Na osnovu zaštite geografskog porijekla crnogorskih vina i na temelju Lisabonskog sporazuma za zaštitu apelacije o porijeklu, Svjetska organizacija za intelektualnu svojinu u Ženevi izdala je, 2003, Sertifikat o međunarodnoj registraciji apelacije o porijeklu za vina „Crnogorski vranac” (br. 847) i „Crnogorski krstač” (br. 846). Na osnovu Zakona o vinu i prerađevinama od grožđa i vina (1983) i Elaborata o zaštiti oznake porijekla za „Crnogorsku lozovu rakiju” (2004), Zavod za intelektualnu svojinu Ministarstva za unutrašnje ekonomske odnose SCG je 2006. ustanovio geografsku oznaku porijekla „Crnogorska lozova rakija” kao oznaku porijekla za lozovu rakiju koja je upisana u RGO porijekla pod brojem 43. U skladu sa EU regulativom, proizvodnja i zaštita geografskog porijekla lozove rakije uređena je → Zakonom o jakim alkoholnim pićima. → Zakonom o vinu (2016), → rejonizacijom vinogradarskih geografskih proizvodnih područja Crne Gore (2017) i Pravilnikom o načinu vođenja Registra zaštićenih oznaka porijekla i geografskih oznaka vina i drugih proizvoda od grožđa (2018) ustanovljena je → oznaka porijekla vina i → oznaka geografskog porijekla vina. Zahtjev za zaštitu oznake geografskog porijekla (Protected geographical indication (PGI)) i zaštitu oznake porijekla vina (Protected designation of origin (PDO)), uz specifikaciju proizvoda, podnosi udruženje proizvođača s pravnim statusom, koje ima više od 50% od ukupnog broja registrovanih proizvođača na određenom vinogradarskom području MPŠVCG (→ Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede Crne Gore). Registar zaštićenih oznaka vodi MPŠVCG. U Crnoj Gori su, do kraja 2023, zaštićene dvije geografske oznake: „Crnogorski basen Skadarskog jezera” i „Crnogorsko primorje” i zaštićeno je deset oznaka porijekla vina: „Piperi”, „Kuči”, „Riječka nahija”, „Bjelopavlići”, „Katunska nahija”, „Nudo”, „Ulcinjski subregion”, „Boka Kotorska”, „Podgorički subregion” i „Crmnica”.