Međunarodni projekti, projekti koji su realizovani uz podršku međunarodne zajednice, iz oblasti botanike. Nekoliko projekata koji su završeni ili su u toku, u periodu od 2000. godine, jesu: • → IPA (Important Plant Area) ili Program važnih biljnih staništa imao je za cilj da identifikuje najbolja i najreprezentativnija staništa divljih vrsta biljaka i oformi mrežu ovih područja širom svijeta, kako bi se omogućilo dugoročno očuvanje rijetkih, ugroženih, endemičnih biljnih vrsta. Rezultati ovog projekta poslužili su kao polazna osnova za prepoznavanje područja značajnih za biljne vrste i to djelova gdje je bilo moguće ostvariti najveći stepen zaštite na osnovu postojećih zakonskih odredbi. Identifikacija IPA staništa u Crnoj Gori obavljena je na osnovu tri međunarodna kriterijuma, kako bi se obezbijedila konzistentnost sa ostalim područima van naše zemlje: ugroženost vrsta, botaničko bogatstvo i ugroženost staništa. IPA projekat je inicirala NVO Plantlife International iz Londona, a u Crnoj Gori ga je realizovala NVO Zelena Gora. Kroz ovaj projekat je identifikovano 27 IPA područja: 1. Babji zub; 2. → Biogradska gora; 3. Brdo Spas; 4. Buljarica; 5. Dolina Grebaje; 6. Dolina rijeke Lim; 7. → Durmitor i kanjon rijeke Tare; 8. → Hajla; 9. Jerinja glava; 10. Kakaricka gora; 11. Kanjon rijeke Cijevne sa Humom Orahovskim; 12. Kanjon rijeke Mrtvice; 13. Kanjon rijeke Pive; 14. Katići, Donkova i Velja Seka; 15. → Komovi; 16. Kotorsko-risanski zaliv; 17. → Ljubišnja; 18. → Lovćen; 19. Lukavica; 20. → Orjen; 21. Platamuni; 22. → Rumija; 23. → Skadarsko jezero; 24. Trebjesa; 25. Velika ulcinjska plaža i Ada Bojana; 26. Visitor; 27. Vrsuta. Brošura sa rezultatima objavljena je 2009. godine. • → EMERALD – Crna Gora je u procesu pridruživanja Evropskoj uniji, u periodu od 2005. do 2008. godine, realizovala projekat „Uspostavljanje Emerald mreže u Crnoj Gori’’. Program uspostavljanja Emerald mreže predvidio je Savjet Evrope kao pripremnu aktivnost u implementaciji Konvencije za očuvanje evropske divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa (Bernska konvencija), koja predstavlja glavni instrument zaštite biljnog i životinjskog svijeta, i njihovih staništa. Tim koji je realizovao ovaj projekat, sastojao od 10 članova iz Crne Gore, stručnih i naučnih radnika iz tadašnjeg → Zavoda za zaštitu prirode Crne Gore, → Prirodno-matematičkog fakulteta – Studijskog programa Biologija, → Prirodnjačkog muzeja Crne Gore i → Instituta za biologiju mora iz Kotora, uz koordinaciju tadašnjeg Ministarstva turizma i zaštite životne sredine. Projekat je rezultirao formiranjem baze podataka, odnosno definisanjem liste potencijalnih područja, ukupno 32, prepoznatih kao Emerald područja: 1. Kotorsko-Risanski zaliv, 2. Platamuni, 3. Ostrvo Katići sa Donkova i Velja seka, 4. Tivatska Solana, 5. Buljarica, 6. Brdo Spas, 7. Plaža Pećin, 8. Orjen, 9. Lovćen, 10. Rumija, 11. Velika plaža i Solana, 12. Šasko jezero, Rijeka Bojana, Knete, Ada, 13. Skadarsko jezero, 14. Ćemovsko polje, 15. Pećina u Đalovića klisuri, 16. Rijeka i kanjon Cijevne, 17. Kanjon Male rijeke, 18. Kanjon Mrtvice, 19. Komarnica, 20. Ostatak kanjona Pive, 21. Golija i Ledenice, 22. Komovi, 23. Durmitor, 24. → Bjelasica, 25. Visitor sa Zeletinom, 26. Prokletije, 27. Hajla, 28. → Sinjajevina, 29. → Maglić, Volujak i Bioč, 30. Ljubišnja, 31. Dolina Lima i 32. Dolina Ćehotine. • Ekološka mreža → NATURA 2000 nastala je 1992. godine kroz usvajanje Habitatne direktive (Direktiva o prirodnim i poluprirodnim staništima) i Ptičje direktive (Direktiva o divljim pticama) koje čine osnov evropske politike očuvanja prirode, odnosno divljih vrsta i staništa. Sa realizacijom ovog projekta u Crnoj Gori počelo se 2009. godine kroz projekat „Crna Gora i Natura 2000 – Razvoj baze podataka za Mrežu Natura 2000”, a nastavilo se 2017–2019. godine, kroz drugi projekat – „Uspostavljanje Natura 2000 mreže u Crnoj Gori”, koji je finansirala EU, kada su angažovani nacionalni i strani istraživači, koji su obavili terenska istraživanja i mapiranje vrsta i habitata od značaja za EU. Kroz ovaj projekat nastala je publikacija „Katalog tipova staništa Crne Gore od značaja za EU”.
Lit.: Danka Petrović (Ed.), Važna biljna staništa u Crnoj Gori, IPA projekat, NVO Zelena Gora, Podgorica, 2008. Sead Hadžiablahović, Snežana Vuksanović, Vesna Mačić, Đorđe Milanović & Dmitar Lakušić, Katalog tipova staništa od interesa za EU u Crnoj Gori, Verzija 3, Podgorica – Banja Luka – Beograd, 2019.
S. Dragićević