Bolesti vinove loze, morfološke i fiziološke promjene vinove loze, izazvane uticajem gljiva, bakterija, virusa i virusima sličnim organizmima (fitoplazme), koje ugrožavaju rast i razvoj loze, prinos i kvalitet grožđa i vina. Ekonomski najznačajnije bolesti vinove loze u Crnoj Gori su: plamenjača, pepelnica, siva trulež (siva plijesan), crna pjegavost vinove loze (eskorioza), eska (apopleksija).

Plamenjača je bolest vinove loze koju prouzrokuje fitopatogena gljiva Plasmopara viticola. Najčešće se javlja u toplim i vlažnim klimatskim uslovima i napada sve zelene → organe vinove loze. Prvi simptomi infekcije su „uljane pjege” na licu → lista, u okviru kojih se na naličju lista obrazuje bjeličasta prevlaka. Na zaraženim cvastima prvo se pojavljuje bjeličasta prevlaka, a zatim oboljeli djelovi cvasti dobijaju tamnu boju, suše se i otpadaju. Na → grozdovima bolest se može javiti do šarka. Način borbe protiv plamenjače je primjena fungicida na bazi bakra. Prva pojava plamenjače u Crnoj Gori, mjere suzbijanja ove bolesti i stanje vinograda u vinorodnim krajevima zabilježeno je 1889. godine (→ Vinova loza i vino u XIX vijeku). Prema preporukama → Filipa Franja Jergovića, u Crnoj Gori se prvi put primjenjuje tretiranje loze → plavim kamenom u cilju zaštite od plamenjače.

Pepelnica je bolest vinove loze koju prouzrokuje fitopatogena gljiva Uncinula necator. Javlja se na svim zelenim djelovima loze, u vidu sivopepeljaste prevlake. Simptomi se na lišću pojavljuju i na licu i naličju. Dovodi do smanjenja rodnosti, kvaliteta grožđa i vina i oslabljene vitalnosti biljaka. Vinova loza je najosjetljivija na pepelnicu tokom cvjetanja i formiranja grozda (→ Fenofaze razvića vinove loze), kada redovno postoje uslovi za pojavu i širenje infekcije. Najintenzivnije prisustvo patogena uočava se na → bobicama, na kojima se javlja siva prevlaka na → pokožici, gdje dolazi do pucanja bobica, koje tada predstavljaju pogodno mjesto za razvoj sive truleži.

Siva trulež, koju prouzrokuje fitopatogena gljiva Botrytis cinerea, napada prvo bobice, a kasnije i grozdove, najčešće u fazi sazrijevanja grožđa. Na zaraženim bobicama pojavljuju se prvo smeđe pjege. U suvim uslovima bobice se smežuraju i suše, a u vlažnim se pojavljuje pepeljastosiva navlaka, koja predstavlja konidiofore s konidijama, koje šire zarazu s bobice na bobicu i tako zaraze cijeli grozd, a često i sve grozdove na → čokotu. Najosjetljivije su sorte zbijenih grozdova. Za suzbijanje sive truleži koriste se fungicidi iz grupe botricida.

Crna pjegavost (eskorioza), koju prouzrokuje fitopatogena gljiva Phomopsis viticola, javlja se na lastarima, peteljkama lista i grozda. U jesen i preko zime, na zrelim lastarima se vide mnogobrojne crne tačke − piknidi (organi za prezimljavanje), koji u proljeće daju konidije i spore, pomoću kojih se parazit razmnožava. Zaraženi → lastari tokom vegetacionog perioda imaju usporeni rast, na njima su grozdovi sitni i rehuljavi, → okca nepotpuno obrazovana i u narednoj godini se sporadično aktiviraju. Jače napadnuti lastari se suše.

Eska je oboljenje rasprostranjeno u svim značajnijim oblastima gajenja vinove loze u Crnoj Gori. Simptomi se javljaju u vinogradima koji su uglavnom stariji od pet godina, a sa povećanjem starosti vinove loze povećava se i intenzitet oboljenja. Prouzrokuje ga kompleks patogenih gljiva, od kojih su najznačajnije Phaeomoniella chlamydospora, Phaeocremonium aleophilum, Fomitiporia mediterranea. Utiče na sušenje dijela čokota, što za posljedicu ima smanjenje prinosa ili sušenje cijelog čokota.

Na vinovoj lozi se javlja više od 20 virusa i nekoliko virusima sličnih organizama. Veći ekonomski značaj imaju: infektivna degeneracija vinove loze, uvijanja lišća i jamičavost drveta. Najmasovnije širenje virusa je zaraženim sadnim materijalom, ali se viroze prenose i šire vektorima − ektoparazitskim nematodama. Poslije krčenja vinograda, inficirane nematode opstaju u zemljištu nekoliko godina i mogu iznova inficirati posađene čokote.

Značajnim bakterioznim oboljenjem vinove loze smatra se bakteriozni rak, koji prouzrokuje vrsta Agrobacterium tumefaciens. Prvi simptomi bakterioznog raka u Crnoj Gori zabilježeni su 1974, ali je njegovo prisustvo potvrđeno molekularnom identifikacijom 2016. godine.

Fitoplazme (vrste bakterija) mogu izazvati veoma destruktivne simptome na vinovoj lozi. Jedna od najopasnijih bolesti vinove loze u Evropi je zlatna žutica vinove loze (Flavescence dorée − FD), koju prouzrokuje fitoplazma Candidatus Phytoplasma vitis. Prvi nalaz ove fitoplazme na vinovoj lozi u Crnoj Gori potvrđen je, u septembru 2021, na teritoriji opštine Bar, na području Godinja (→ Vinogradarski subregion (podregion/vinogorje) Crmnica). Brzo se širi u vinogradima i poprima razmjere epidemije, čineći velike štete u gubitku grožđa i trajnom gubitku zaraženih čokota. Širi se zaraženim sadnim materijalom i cikadama i američkim cvrčkom (Scaphoideus titanus Ball.).