Narodni muzej Crne Gore, javni muzej kompleksnog tipa koji se bavi istorijom, etnografijom, umjetnošću i arheologijom Crne Gore, sa sjedištem na Cetinju. Pretečom muzejske djelatnosti u Crnoj Gori smatra se osnivanje, neposredno nakon 1838, Sale ratnih trofeja – Oružnice, koja je predstavljala varijantu Vojnog muzeja. U institucionalnom pogledu, muzejska djelatnost organizuje se tokom 1896, kada je donesen Zakon o Knjaževskoj državnoj biblioteci i Muzeju. Pod imenom Državni muzej osniva se 1926. ustanova smještena u Dvorcu kralja Nikole, koja će nakon više reorganizacija prerasti u sadašnji sistem koji čini Narodni muzej Crne Gore. U pitanju je matična kuća svih crnogorskih muzeja, koja obuhvata nekoliko pojedinačnih muzeja, Bibliotečko-arhivsko odjeljenje, Konzervatorsko-restauratorsku službu i Dokumentacioni centar. Muzej kralja Nikole, osnovan 1926, posjeduje kolekcije: trofejnog i paradnog oružja, stranih i domaćih odlikovanja, osmanskih i crnogorskih zastava, plaketa, grbova, pečata, te više posebnih zbirki – Arheološka, Umjetnička, Etnografska, Numizmatička i ona iz domena primijenjene umjetnosti. U okviru muzejske ekspozicije nalazi se i Dvorska biblioteka sa beletristikom i djelima društvenih i prirodnih nauka na više stranih jezika, unikatnim starim knjigama i dokumentima, te luksuznim bibliofilskim izdanjima. U okviru proslave stogodišnjice smrti Petra II Petrovića Njegoša, formiran je Njegošev muzej. Među brojnim muzealijama posebno zanimljivim se čine: originalna vladičina pisma i bilješke; najstarija izdanja Njegoševih djela; biblioteke vladika Petra I i Petra II; zbirka oružja i upotrebnih predmeta; umjetničke slike sa Njegoševim portretima. U vrijeme formiranja Njegoševog muzeja, u zgradi Biljarde nalazio se i Etnografski muzej Crne Gore, koji samostalni izložbeni prostor dobija 2002. u zgradi nekadašnjeg Srpskog poslanstva. Izuzetno vrijedna i atraktivna muzeološka građa ove ustanove prezentira najveća dostignuća narodne umjetnosti, koja svjedoče o viševjekovnom multikonfesionalnom i multietničkom skladu u Crnoj Gori. Godine 1950. osniva se Umjetnička galerija, koja sedamdesetih godina XX v. prerasta u sadašnji Umjetnički muzej Crne Gore, smješten u zgradi nekadašnjeg Vladinog doma. U njemu je koncentrisan najbrojniji crnogorski fond djela iz oblasti likovne umjetnosti, klasifikovan u okviru više zbirki: crnogorske likovne umjetnosti; jugoslovenske likovne umjetnosti; kopija fresaka; stranih autora; Milice Sarić-Vukmanović i Svetozara Vukmanovića Tempa (→ Zbirka Vukmanović); legata; karikatura; umjetnika Jugoslavije sa posvetom Njegošu i ikona. Zbirka crnogorske likovne umjetnosti obuhvata najobimniji pregled razvoja moderne i postmoderne, počevši od prve generacije školovanih umjetnika pa do druge polovine XX v. i aktuelne generacije mlađih autora. U zasebnim tematskim cjelinama prezentirana su probrana djela → Mihaila Vukotića, → Mila Milunovića, → Petra Lubarde, → Branka Fila Filipovića, → Miodraga Dada Đurića i → Vojislava Voja Stanića, umjetnika koji pripadaju grupi najafirmisanijih reprezenata crnogorske likovne umjetnosti. Izuzetnu vrijednost posjeduje Zbirka jugoslovenske likovne umjetnosti, u kojoj su sabrana elitna likovna djela XIX i XX v. Kolekciju od 223 umjetnička djela poklonili su 1964. kao legat S. Vukmanović i M. Sarić-Vukmanović. Pored niza ostvarenja jugoslovenske umjetnosti, ovaj legat sadrži i djela svjetskih stvaralaca – Renoara, Dalija, Šagala i Gutuza. Zbirka ikona nastalih u periodu XVII–XIX v. posjeduje djela domaćih, grčkih (→ Grčki ikonopisci) i italo-kritskih ikonopisaca (→ Italo-kritski ikonopisci). U posebno konstruisanoj Plavoj kapeli izložena je jedna od najpoznatijih hrišćanskih ikona – Bogorodica Filermska. Sastavni dio Umjetničkog muzeja predstavljaju Galerija „Atelje Dado” – osnovana 2002. i Crnogorska galerija umjetnosti „Miodrag Đurić Dado” – osnovana 2012, koje nose ime po proslavljenom crnogorskom umjetniku. Najmlađi u kompleksu Narodnog muzeja Crne Gore je Istorijski muzej Crne Gore, formiran u zgradi Vladinog doma 1989. Kreiran je sa namjerom da svjedoči o društveno-ekonomskoj, vojnoj, političkoj i kulturnoj istoriji Crne Gore od praistorije do sadašnjih dana. Fond je prezentiran preko sljedećih zbirki: Praistorija i antika; Srednji vijek; XVI–XVIII v.; stvaranje crnogorske države (1769–1878); Moderna crnogorska država (1878–1918); Crna Gora 1918–1941; II svj. rat i poslijeratni razvoj Crne Gore. U, do danas, prezentiranom fondu Istorijskog muzeja su muzealije različitih tipologija: arheološki eksponati, umjetničke slike, oružje, zastave, numizmatika, arhivalije, fotografije, filatelija, skulpture, odežde, odlikovanja i dr.