Italo-kritski ikonopisci, slikarstvo, anonim (XVI–XVIII v.). Italo-kritsko slikarstvo predstavlja posebnu granu postvizantijskog ikonopisa, čiji se razvoj može pratiti od XV do XVIII v. Nakon osmanskog osvajanja Carigrada, polovinom XV v., niz uglednih grčkih ikonopisaca formira ateljee na Kritu, sa centrom u ostrvskoj prijestonici Kandiji, koji je ostao pod upravom Venecije. Tokom vremena, kritski slikari unose u svoju koncepciju ikone, na početku inspirisanu vizantijskim uzorima iz XIV i XV v., elemente gotike, renesanse i baroka. Takav tretman rezultirao je specifičnim likovnim izrazom u kome se vizantijski slikarski kanoni prepliću sa aktuelnim umjetničkim stilovima katoličkog Zapada. Ta svojevrsna kombinacija – maniera graeca – maniera latina – postaje omiljena varijanta sakralne slike ne samo u pravoslavnim i katoličkim sredinama Balkana, već i u južnoj Italiji i Veneciji. Popularnost italo-kritskih ikona u Crnoj Gori posebno dolazi do izražaja na Crnogorskom primorju – prije svega u Boki Kotorskoj. Fond sačuvanih, nedovoljno proučenih, italo-kritskih ikona u Crnoj Gori uglavnom posjeduju riznice pravoslavnih i katoličkih manastira, u koje su dospijevale rjeđe narudžbinama a češće putem donacija, u čemu su se posebno isticali bokeški pomorci i trgovci. U pravoslavnim hramovima najznačajnije italo-kritske ikone nalaze se u: Crkvi Sv. Đorđa na Toploj, Herceg Novi – ikona Sv. Petra i Pavla (XVI v.); → Manastiru Savina – ikona Bogorodice sa Hristom (XVI v.); Manastiru Praskvica (→ Praskvica kod Svetog Stefana, manastirska crkva Sv. Nikole) – ikona Bogorodice sa Hristom (XVII v.); Manastiru Gradište – ikona Sv. Makarija i Sv. Onufrija (XVII v.); → Cetinjskom manastiru – ikona Bogorodice sa Hristom i Sv. Jovanom (XVII v.); Manastiru Banja kod Risna – ikona Bogorodice sa Hristom (XVII v.); Manastiru Sv. Trojica Pljevaljska – ikona u tri slikana pojasa sa Deizisom i grupom svetitelja (XVII v.). Neke od reprezentativnih italo-kritskih ikona čuvaju katolički hramovi Boke Kotorske: Bogorodica sa Hristom (kraj XV v., preslikana 1520) → Katedrala Sv. Tripuna u Kotoru; Bogorodica sa Hristom (druga polovina XVI v.) – Crkva Sv. Jeronima u Herceg Novom; Bogorodica sa Hristom (oko 1650) – Crkva Sv. Eustahija u Dobroti; Sv. Tripun (1658) – Katedrala Sv. Tripuna u Kotoru. U zbirci ikona → Narodnog muzeja Crne Gore čuva se i nekoliko italo-kritskih: ikona Sv. Đorđa sa žitijem (XVII–XVIII v.); ikona Bogorodice Trenoduze (XVII–XVIII v.); Triptih (XVIII v.) i dr. I pored činjenice da su do danas identifikovana imena 240 italo-kritskih slikara, za najveći dio ikona sačuvanih u Crnoj Gori nije utvrđeno autorstvo. Izuzetke čine imena Emanuela Tzanesa i Elijasa Moskosa, čije radove čuvaju hramovi Sv. Eustahija u Dobroti i Sv. Tripuna u Kotoru.