Novac Balšića

Novac Balšića. Na teritoriji Crne Gore u srednjem vijeku, sve do vladavine → Balšića, upotrebljavan je u primorskim gradovima novac susjednih država, zavisno od toga ko plaća robu i carine ili izmiruje dug. Najstarija kovnica bila je u Risnu, u njoj je kovan ilirski novac, a Nemanjići su u Brskovu kovali srebrne groše. U → Kotoru, Baru, → Ulcinju i → Skadru postojale su kovnice u kojima su novac kovali vizantijski, srpski, ugarski i mletački vladari, a od XIV vijeka novac su kovali i vladari iz dinastije Balšić. → Đurađ I Balšić za vrijeme vladavine Prizrenom (1372) kovao je novac u tom gradu. Balšini groši pominju se u upotrebi u dubrovačkom dokumentu 1393. godine. Đurađ I kovao je novac u Skadru i Baru. Sačuvano je šest vrsta srebrnih groša i dvije vrste bakarnog folara. Na aversu je ćirilicom upisan tekst sa imenom vladara, na reversu jedne vrste je Hrist na postolju, na drugoj vrsti kaciga sa perjanicom, na trećoj grb Balšića. → Balša II Balšić svoj novac kovao je u Skadru. Poznata je jedna vrsta srebrnih groša. Na aversu je ime vladara latinicom, na reversu natpis „S. Stefan Scutari”. → Đurađ II Stracimirović Balšić kovao je u Ulcinju i Baru dvije vrste novca. Natpisi su na latinici. Na jednoj strani utisnut je porodični grb – poprsje vuka, šljem i štit; na drugoj strani je svetitelj koji stoji, u ruci drži kadionicu u drugoj Jevanđelje. → Balša III Balšić kovao je novac po formi novca Đurđa II. Sačuvane su tri vrste njegovih srebrnih groša. Istoričar I. Božić smatra da skadarski dinar kralja Konstantina, koji se nalazi u muzeju u Beču, pripada → Konstantinu Balšiću (sinu Đurđa I), koji se ne pominje kao vladar.

Literatura: A. Milošević, „Stare kovnice novca u Crnoj Gori i Boki”, Istorijski zapisi, 5–6, 1948; B. Hrabak, „O Balšića grošama”, Istorijski zapisi, 1, 1953; K. Jireček, Istorija Srba, knj. I, Beograd, 1981; I. Božić, Nemirno Pomorje XV veka, Beograd, 1979; B. Šekularac, Crna Gora u doba Balšića, Cetinje, 2011; M. Pravilović, „Novac Balšića”, Novac u Crnoj Gori, Cetinje, 2007.

Z. Deletić