Kotor u XIX vijeku
Kotor (prijestonica), grad u jugoistočnom uglu Bokokotorskog zaliva. Kotor je ulazio u sastav vizantijske teme Dalmacije sa središtem u Draču. Kneževima susjedne Duklje plaćao je danak za pravo korišćenja zemlje van gradskih zidina. Sastojao od Donjeg i Gornjeg grada, koji su bili jedinstvena cjelina. U doba vladavine → Mihaila Vojislavljevića Kotor je prije 1072. ušao u sastav dukljanske države. Vizantijski pisac Mihailo Devolski navodi da je Mihailo imao dvor u Dekateri (Kotoru). Prijestonica Duklje u doba vladavine kralja → Bodina Vojislavljevića bila je u Kotoru, u dvoru njegovog oca. Odmah poslije smrti kralja Bodina u Kotoru je živjela kraljica → Jakvinta Bodinova, koja je iz prijestonice vodila borbu da dovede na prijesto svog sina → Đorđa Vojislavljevića. U Kotoru je Jakvintu zarobio vizantijski vojni starješina Kalojan Komnin i odveo u Carigrad. Vizantijski kapetan Buzinas Katapanus spominje se u Kotoru 1124. godine. Prema Ljetopisu popa Dukljanina za vrijeme vladavine kneza → Radoslava Vojislavljevića Kotor je bio u sastavu njegove teritorije. Tokom 1166. u gradu Kotoru se spominje vizantijski službenik. Od građevina nije sačuvana nijedna iz dukljanskog perioda.
Literatura: P. Butorac, Boka Kotorska: od najstarijih vremena do Nemanjića, Split, 1927; Istorija Crne Gore, knj. I, Titograd, 1967; I. Sindik, Komunalno uređenje Kotora: od druge polovine XII do početka XV stoleća, Beograd, 1950; Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije, knj. III, Beograd, 1966; B. Šekularac, Crna Gora u doba Vojislavljevića, Cetinje, 2007; T. Živković, Portreti srpskih vladara: (IX–XII vek), Beograd, 2006; T. Živković, Gesta regum Sclavorum, II, Beograd, 2009; Đ. Borozan, Crnogorske dinastije: Vojislavljevići, Balšići, Crnojevići, Cetinje, 2017.
M. Premović