Vinova loza (lat. Vitis vinifera L.), višegodišnja drvenasta biljka i jedna od najstarijih poljoprivrednih kultura. Prema botaničkoj klasifikaciji (→ Sistematika vinove loze), dijeli se na dvije podvrste: → divlja loza (V. vinifera ssp. sylvestris), koja nema praktičnog značaja, i gajena → evropska loza (V. vinifera ssp. sativa), koja je osnov savremene vinogradarske proizvodnje. Nauka koja proučava vinovu lozu naziva se → vinogradarstvo . Pojedinačna biljka vinove loze zove se → čokot. Čokot se sastoji od → organa vinove loze, koji omogućavaju njen rast, razvoj i plodonošenje. Godišnji ciklus razvića vinove loze podijeljen je na dva dijela: → period vegetacije vinove loze (period aktivnog života), koji traje 7–8 mjeseci, i → period mirovanja vinove loze (period odmora), koji u prosjeku traje 4–5 mjeseci. Prvi pouzdaniji podaci o gajenju vinove loze potiču iz perioda 7–8 hiljada godina p. n. e., kada su vinogradarstvo i prerada grožđa bili razvijeni u Maloj Aziji. Kultura gajenja vinove loze prenesena je iz Male Azije na Balkansko poluostrvo, preko Trakije. U Grčkoj se vinova loza intenzivno gajila u periodu 1.500 godina p. n. e. Odatle se proširila na obale Jadranskog mora i Italiju, a počeci gajenja vinove loze u ovim oblastima vezuju se za period od 500 godina p. n. e. U Crnoj Gori, vinova loza se, kao jedna od vodećih poljoprivrednih kultura, gaji vjekovima. Površine pod vinovom lozom su 2019. iznosile 2.991,50 ha, dok je proizvodnja grožđa ostvarena u iznosu od 21.865 t. Kao važna poljoprivredna kultura u svijetu, vinova loza se, na osnovu podataka → Međunarodne organizacije za vinovu lozu i vino (OIV), 2019. gajila na oko 7,4 mil. ha, dok je 2018. prinos grožđa iznosio 77,8 mil., od čega je u strukturi proizvodnje bilo 57% vinskog, 36% stonog i 7% grožđa koje je bilo za sušenje. Ekonomski značaj gajenja vinove loze zasniva se na visokoj intenzivnosti vinogradarske proizvodnje i sposobnosti da vinova loza uspijeva i na zemljištima na kojima se druge poljoprivredne kulture ne mogu uspješno gajiti. Zahvaljujući dobro razvijenom korijenu, vinova loza ima dobru otpornost na sušu i može uspijevati i na zemljištima siromašnim hranljivim materijama. Kako se vinova loza dominantno vegetativno razmnožava, omogućeno je brzo obezbjeđivanje sadnog materijala ujednačenog kvaliteta i podizanje uniformnih vinogradarskih zasada, koji daju kvalitetan i stabilan prinos. Zbog takvog načina razmožavanja, vinova loza rano stupa u period plodonošenja (treća, a često i druga godina nakon sadnje), što je značajno ekonomski zbog povraćaja uloženih finansijskih sredstava u podizanje vinogradarskih zasada. Vinova loza živi dugo – i do 100 godina, a vijek njene eksploatacije je 25–30 godina. Plod vinove loze je → grožđe, koje se koristi ili kao hrana ili se prerađuje u druge životne namirnice. Može se koristiti kao svježe (stono grožđe) i kao suvo, a prerađuje se u vino, jaka alkoholna pića, sirup, grožđani sok, kompot, slatko i džem. Pri preradi grožđa nastaju sporedni proizvodi (komina, vinski talog), iz kojih se mogu dobiti novi proizvodi (ulje, alkohol, tanin, kompost i dr.). Zeleni lastari vinove loze mogu se koristiti kao stočna hrana i za proizvodnju komposta, dok se ostaci zrele loze nakon rezidbe koriste za drvnu industriju i proizvodnju briketa. Najviše grožđa koristi se za proizvodnju vina, zatim za konzumiranje u svježem stanju (stono grožđe), a potom za proizvodnju jakih alkoholnih pića.