Diplomatska služba Crne Gore od 2006. Obnova državnosti Crne Gore na → Referendumu o državnopravnom statusu Crne Gore, maja 2006, i promjena međunarodnog statusa zemlje, uslovile su uspostavljanje samostalne diplomatske službe Crne Gore. Shodno tome, bilo je neophodno donijeti odgovarajuću zakonsku regulativu, te pristupiti izradi Zakona o vanjskim poslovima Crne Gore. Zakonom koji je → Skupština Crne Gore donijela 27. jula 2010. i koji je stupio na snagu 14. avgusta 2010. vođenje i vršenje spoljne politike dato je u nadležnost → Vladi Crne Gore, dok je MVP (→ Ministarstvo vanjskih poslova Crne Gore) definisano kao organ državne uprave za sprovođenje vanjske politike. Zakonom se reguliše saradnja MVP-a sa Skupštinom, na čiju inicijativu MVP dostavlja informacije iz oblasti vanjske politike i međunarodnih odnosa, dok na inicijativu MVP-a Vlada može predložiti Skupštini da se izjasni o nekom spoljnopolitičkom pitanju. MVP obavještava → predsjednika Crne Gore o značajnim pitanjima iz oblasti vanjske politike i međunarodnih odnosa, a na njegov zahtjev ili po sopstvenoj inicijativi, MVP daje mišljenja u vezi sa međunarodnim aktivnostima predsjednika. Zakonom definisane nadležnosti MVP-a su: predstavljanje Crne Gore u odnosima sa drugim državama i međunarodnim organizacijama, institucijama i njihovim predstavništvima, u skladu sa zakonom i međunarodnim pravom; komunikacija i koordiniranje državnih organa sa stranim diplomatskim predstavništvima u Crnoj Gori; obavljanje diplomatsko-konzularnih i drugih poslova koji se odnose na ostvarivanje političkih, ekonomskih, kulturno-informativnih i drugih odnosa sa državama i međunarodnim organizacijama; izdavanje diplomatskih i službenih pasoša, zaštita interesa Crne Gore, njenih državljana i pravnih lica u inostranstvu; jačanje saradnje sa iseljenicima iz Crne Gore; analiza regionalnih i međunarodnih odnosa, posebno sa aspekta spoljne i bezbjednosne politike, međunarodnog položaja Crne Gore, bilateralnih odnosa i drugih relevantnih informacija. U nadležnosti MVP-a je i promovisanje ekonomskih interesa u inostranstvu, koordinacija međunarodne i humanitarne pomoći, kao i unapređenje saradnje u oblasti kulture, obrazovanja i sporta u međunarodnim odnosima. MVP predlaže glavne pravce vanjske politike, donošenje odluke o priznanju i uspostavljanju i o prekidu diplomatskih i konzularnih odnosa, kao i učlanjenje, odnosno učešće u međunarodnim organizacijama. U njegovoj nadležnosti su i pripreme prijedloga zakona, propisa i akata iz oblasti vanjskih poslova, mišljenja o prijedlozima iz oblasti nadležnih organa, zaključivanje sporazuma. Zakon precizira funkcionisanje diplomatsko-konzularnih predstavništava (ambasade, stalne misije pri međunarodnim organizacijama, generalni konzulati, vicekonzulati i konzularne agencije), njihovu organizaciju, hijerarhiju, postavljanje i opoziv ambasadora, šefa konzularnog predstavništva, počasnog konzula. Zakon daje kategorizaciju zaposlenih u službi vanjskih poslova na rukovodeća lica u MVP-u, šefove diplomatsko-konzularnih predstavništava, državne službenike na diplomatskim i konzularnim poslovima u određenom zvanju, tj. diplomate i namještenike, odnosno lica na administrativnim, računovodstveno-finansijskim i pomoćno-tehničkim poslovima. Rukovodeća lica, državnog sekretara, generalnog sekretara i generalne direktore postavlja i razrješava Vlada na period od pet godina, na osnovu javnog konkursa; šefove diplomatskih predstavništava, na prijedlog ministra, imenuje Vlada, i ukazom postavlja predsjednik, a konzularnih, ministar vanjskih poslova. Zakon propisuje da je, po pravilu, šef diplomatsko-konzularnog predstavništva diplomata, ali daje mogućnost da na tu funkciju budu izabrane i nekarijerne diplomate, ali ne više od 20%. Zakon propisuje uslove za sticanje statusa diplomate, te diplomatska zvanja: ambasador u Ministarstvu, opunomoćeni ministar / ministar-savjetnik, I savjetnik, savjetnik, I sekretar, II sekretar, III sekretar i ataše, dok se popunjavanje radnih mjesta vrši u skladu sa Zakonom o državnim službenicima i namještenicima i Aktom o unutrašnjoj sistematizaciji Ministarstva. Diplomate se raspoređuju u diplomatsko-konzularna predstavništva na period od četiri godine, a izuzetno, nakon tri godine u jednom diplomatsko-konzularnom predstavništvu, ministar može predložiti da se šef imenuje u drugu državu, a najduže na period od šest godina. Diplomate se mogu ponovo rasporediti u diplomatsko-konzularno predstavništvo po isteku perioda od dvije godine u Ministarstvu, osim ako zbog potrebe službe ministar ne odluči drugačije. Zakon predviđa stručno usavršavanje putem kurseva, seminara i predavanja, koje organizuje → Diplomatska akademija „Gavro Vuković” u saradnji sa stručnim i višim školskim institucijama u Crnoj Gori i inostranstvu. Skupština Crne Gore 16. oktobra 2017. donosi novi Zakon o vanjskim poslovima, koji je istog mjeseca objavljen u Službenom listu, a stupio je na snagu 4. novembra 2017. godine. Novi zakon je donesen i kao odgovor na potrebu za jačanjem diplomatske službe kroz regrutovanje i osposobljavanje nedostajućeg diplomatskog kadra, posebno imajući u vidu napredak Crne Gore u evropskim i evroatlantskim integracijama, te jačanje njene uloge na regionalnom i međunarodnom planu. Zaštita crnogorskih interesa, države, građana, privrede i pravnih subjekata utvrđuje se posebnim članom u Zakonu, pri čemu se zastupaju principi međunarodne saradnje na ravnopravnoj osnovi sa drugim državama i narodima; evropske i evroatlantske integracije i izgradnja zajedničke spoljne i bezbjednosne politike sa partnerima na vrijednostima slobode, mira, poštovanju ljudskih prava, multikulturalnosti. U vezi sa rukovodećim licima, uvodi se distinkcija, te se rukovodećim licima sada smatraju državni sekretar i generalni sekretar, a generalni direktori su visoki rukovodni kadar. Ukida se javni konkurs za funkciju državnog sekretara i generalnog sekretara, a njihov mandat se vezuje uz mandat ministra, odnosno prestaje prestankom mandata ministru, njegovom ostavkom ili razrješenjem. Takođe, Zakon uvodi novu kategoriju zaposlenih – podsekretara, i to jednog ili više pri generalnom sekretaru, na osnovu konkursa i na mandat od pet godina. Za generalne direktore i dalje ostaje imenovanje na period od pet godina i uz javni konkurs. Novina je i mogućnost zapošljavanja pripravnika za stručno osposobljavanje za vršenje diplomatsko-konzularnih poslova na 18 mjeseci, u skladu sa trogodišnjim planom potrebe Ministarstva za pripravnicima, uz prethodnu obavezu polaganja pripravničkog ispita, te mogućnost da nakon pripravničkog staža polažu diplomatsko-konzularni ispit, kao preduslov za zapošljavanje na neodređeno vrijeme u MVP-u. Zakonom se uvodi i polaganje višeg diplomatsko-konzularnog ispita za obavljanje poslova u rangu višem od prvog sekretara. Takođe, povećava se mogućnost imenovanja nekarijernih diplomata na funkcije šefova diplomatsko-konzularnih predstavništava sa dotadašnjih 20% na 30%. Napokon, detaljnije se obrazlažu prava, obaveze i odgovornost zaposlenih, a u okviru nadoknada u Zakon se integrišu i koeficijenti za obračun zarada prema kategorijama zaposlenih. U periodu od 2006. do 2021. Crna Gora je otvorila 39 diplomatsko-konzularnih predstavništava, od čega 28 ambasada, sedam misija, četiri generalna konzulata. U toku 2006. otvorene su ambasade Crne Gore u: SAD (Vašington), Sloveniji (Ljubljana), Bosni i Hercegovini (Sarajevo), Italiji (Rim), Makedoniji (Skoplje), Misija pri EU (Brisel) i Stalna misija pri OUN (Njujork). Naredne 2007. otvorene su ambasade u: Francuskoj (Pariz), Srbiji (Beograd), Austriji (Beč), pri Svetoj Stolici i Suverenom malteškom viteškom redu (Vatikan), Velikoj Britaniji i Sjevernoj Irskoj (London). Otvorena je Stalna misija pri OUN, OEBS-u i drugim međunarodnim organizacijama (Beč), Misija pri NATO-u (Brisel), Stalna misija pri OUN i drugim međunarodnim organizacijama (Ženeva), Stalna misija pri Savjetu Evrope (Strazbur) i Generalni konzulat u SAD (Njujork). Tokom 2008. otvorene su i ambasade u Švajcarskoj (Bern), Argentini (Buenos Ajres), Albaniji (Tirana), Belgiji (Brisel), Njemačkoj (Berlin), Rusiji (Moskva) i Generalni konzulat u Njemačkoj (Frankfurt). Ambasade u NR Kini (Peking), Mađarskoj (Budimpešta), Grčkoj (Atina) i UAE (Abu Dabi) otvorene su 2009, a u Turskoj (Ankara) i Poljskoj (Varšava) 2010. godine. Tokom 2013. otvorene su ambasade u Bugarskoj (Sofija), Kosovu (Priština) i Rumuniji (Bukurešt). Godine 2015. otvara se Generalni konzulat u Srbiji (Sremski Karlovci); 2016. Ambasada u Ukrajini (Kijev); 2017. Ambasada u Španiji (Madrid); 2019. Kancelarija Crne Gore u Azerbejdžanu (Baku) i Generalni konzulat u Turskoj (Istanbul). Vlada je 2019. donijela odluku o otvaranju ambasada u Holandiji i Danskoj. Osim države prijema, većina ambasada pokriva na nerezidentnoj osnovi i druge zemlje. Tako Ambasada u Vašingtonu nerezidentno pokriva Kanadu i Meksiko; Ambasada u Parizu, u čijoj je nadležnosti i UNESCO, pokriva i Andoru i Monako; Ambasada u Rimu pokriva Maltu i San Marino; Misija u Njujorku pokriva Kubu i Kostariku; Ambasada u Briselu pokriva Holandiju i Luksemburg; Ambasada u Austriji pokriva Slovačku i Češku; Ambasada u Londonu pokriva Republiku Irsku i Island; Ambasada u Ankari pokriva Azerbejdžan i Iran; Ambasada u Varšavi pokriva Letoniju, Litvaniju i Estoniju; Ambasada u Abu Dabiju pokriva Kuvajt, Oman, Bahrein i Saudijsku Arabiju; Ambasada u Bernu pokriva Lihtenštajn; Ambasada u Atini pokriva i Kipar; Ambasada u Kijevu pokriva Gruziju i Jermeniju; Ambasada u Pekingu pokriva Indoneziju i Republiku Koreju; Ambasada u Buenos Ajresu pokriva Brazil, Čile i Urugvaj; Ambasada u Bukureštu pokriva i Moldaviju; Ambasada u Moskvi pokriva Bjelorusiju i Kazahstan, dok se Izrael, i još neke zemlje, pokrivaju iz Podgorice. Pored diplomatsko-konzularnih predstavništava, interese Crne Gore u svijetu zastupa 60 počasnih konzula (→ Počasni konzuli Crne Gore). U MVP-u ima ukupno 244 zaposlenih, a u diplomatsko-konzularnim predstavništvima angažovano je 117 diplomata. Od obnove državne nezavisnosti Crne Gore, na čelu Ministarstva (inostranih) vanjskih poslova bili su ministri: → Miodrag Vlahović (2006), → Milan Roćen (2006–2012), → Nebojša Kaluđerović (2012), → Igor Lukšić (2012–2016), → Milo Đukanović kao v. d. (2016), → Srđan Darmanović (2016–2020). Od 2020. ministar vanjskih poslova je → Đorđe Radulović.