Kapela na Lovćenu

Kapela mitropolita Petra II Petrovića Njegoša, kapela koju je mitropolit → Petar II Petrović Njegoš sagradio na Lovćenu, na Jezerskom vrhu, 1845. godine. On je ovu kapelu odredio za mjesto svoje sahrane. Kapela je posvećena Svetom Petru Cetinjskom (→ Petar I Petrović Njegoš). Njegoš je u njoj počivao od 1855. godine. Tokom napada na Crnu Goru austrougarska artiljerija je lakše oštetila Njegoševu kapelu 1916. godine. Njegoševi zemni ostaci prenijeti su u → Cetinjski manastir. Nakon završetka Prvog svjetskog rata na → Njegušima je 1918. samoinicijativno formiran Odbor za obnovu ove kapele. No, vlasti Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca to nijesu dozvolile. U dogovoru sa Srpskom pravoslavnom crkvom kralj → Aleksandar Karađorđević je odlučio da sagradi novu kapelu, uprkos mišljenju Građevinske sekcije sa → Cetinja koja je tvrdila da je izvodljiva restauracija Njegoševe kapele. Formiran je Odbor za prenos Njegoševih kostiju, a kralj Aleksandar je prihvatio da bude ktitor nove kapele. Za glavnog izvođača radova odabran je arhitekta Nikolaj Krasnov, ruski emigrant. I on je utvrdio da je moguće sačuvati osnovne konture Njegoševe kapele, ali to nije prihvaćeno. Urađen je projekat nove kapele, koja je građena od jula do septembra 1925. godine. Kapela je urađena na novoj mikrolokaciji, a po spoljnim i unutrašnjim karakteristikama bila je drugačija od Njegoševe kapele. Najveća razlika je bio ktitorski zapis na ulazu kapele, i po tome što ona nije bila posvećena Sv. Petru Cetinjskom nego Sv. Đorđu, krsnoj slavi Karađorđevića. Kralj Aleksandar je kapelu podigao u čast rođenja svog sina i prijestolonasljednika Petra. Kapelu je osveštao mitropolit Gavrilo Dožić. Da to nije bila autentična Njegoševa kapela, potvrdio je i kralj Aleksandar, koji je na kraju svečanosti prenosa Njegoševih posmrtnih ostataka u novu kapelu 21. septembra 1925. mitropolitu Dožiću rekao: „Visokopreosvešteni, predajem Vam u amanet moju zadužbinu i kosti slavnog Njegoša da ih dalje čuvate.“ Nova kapela je, u stvari, bila zadužbina kralja Aleksandra u kojoj je sahranjen Njegoš. Time su bitno izmijenjeni Njegošev zavjet i smisao prvobitne Njegoševe kapele. Kapela kralja Aleksandra I Karađorđevića na Lovćenu je stajala do 1971, kada je uklonjena zbog izgradnje → Mauzoleja mitropolita Petra II Petrovića Njegoša.

Literatura: Z. Folić, „Vlada Kraljevine SHS i podizanje kapele na Lovćenu 1925. godine”, Zbornik radova „Njegoševi dani“, 3, Nikšić, 2011.

D. Papović