Planinski masivi kao centri razvoja flore i vegetacije. Planine su jedno od najmarkantnijih obilježja Zemlje, igraju važnu ulogu u kreiranju globalne i regionalne klime i većina rijeka izvire u njima. Kompleksnost planina je usko povezana s velikim biodiverzitetom. Nastaju kao posljedica pomjeranja kontinenata (podrivanjem i nadrivanjem Zemljine kore), koji su i glavni mehanizam za diversifikaciju života na Zemlji. Interakcijom planinskog reljefa i klime stvaraju se heterogeni faktori spoljašnje sredine, koji na kraju dovode do velikog biodiverziteta. U tom smislu, uz samu topografiju planinskih masiva, važna je i njihova orijentacija prema usmjerenim atmosferskim cirkulacijama, čime se stvaraju složeni klimatski i biološki uslovi. U evolucijskom smislu, nastanak vrsta (specijaciju) možemo objasniti jednostavnim mehanizmima, poput prirodne selekcije i smanjivanjem, odnosno mijenjanjem genetske raznovrsnosti (genetski drift). Protok gena i reproduktivna izolacija imaju najvažnije uloge, posebno na vrhovima planina, dok mehanizmi, kao što su hibridizacija i/ili poliploidizacija vode specijaciji. U prostornom kontekstu, specijacija može biti alopatrična, peripatrična, parapatrična ili simpatrična. Planine pomažu izolaciji između populacija, iako nastanak planina nije ni jedini ni najvažniji razlog za diversifikaciju vrsta. Na velikoj nadmorskoj visini proces nastanka novih vrsta prilagođenih različitim uslovima (adaptivna radijacija) intenzivniji je nego u nizinama, pa planine zaista predstavljaju (a) kolijevku biodiverziteta. Do tih procesa dolazi evolucijom morfoloških, fizioloških ili ekoloških karakteristika, koje omogućavaju životnim oblicima bolju prilagođenost na planinske niše u staništima koja djeluju kao ostrva. No, u nastajanju planinskog biodiverziteta značajni su i procesi neadaptivne radijacije, kao geografska izolacija. Dobro je dokumentovana i uloga planina kao (b) spona ili pak barijera za širenje vrsta, gdje su kao spona imale značajnu ulogu na primjer kod migracija vrsta od Himalaja do Alpa (primjer je rod Leontopodium (Pers.) R. Br.). Kao barijera, značajnu su ulogu imale za vrijeme kvartatnih glacijacija: s obzirom na to da su Alpi smješteni pravougaono (u pravcu istok–zapad) na nadolazeća zahlađenja od sjevera tokom kvartara, predstavljali su nesavladivu prepreku za mnoge vrste prilikom migracija prema jugu. Planine mogu djelovati kao (c) → refugijumi za biodiverzitet, posebno u razdobljima naglih klimatskih promjena, kada vrste moraju preći kraće udaljenosti uzduž ekoloških gradijenata da bi pronašle optimalnu ekološku nišu. Na primjer, za vrijeme kvartarnih zaleđivanja, lokalne populacije mogle su preživjeti u nunatakima (= izloženi planinski vrhovi okruženi snijegom ili ledom), ili dubokim kanjonima rijeka i brzo kolonizovati prikladne → habitate u blizini, nakon zagrijavanja okoline i uzmicanja snijega i/ili leda. Iako je opšte poznata činjenica da je u planinskim habitatima zastupljen značajan udio terestričnog biodiverziteta, pitanje „kokoška ili jaje?”, odnosno šta je bilo prvo, ostaje otvorenim. Naime, neke studije zagovaraju tezu o simultanom razvoju planinskih masiva i vrsta koje naseljavaju takve krajolike, čime je biodiverzitet u planinama rezultat (i) in situ diversifikacije, kojoj je slijedila disperzija i širenje areala u druga područja i habitate, ili (ii) predstavlja izdizanje cijelih zajednica iz nizina, koje su se postupno prilagodile na planinske uslove. Druge studije, ipak, to opovrgavaju i ukazuju na nedostatak veza između biodiverziteta i vremenskog toka orogeneze s obzirom na to da je diversifikacija kasnila za orogenezom više miliona godina. I zaista, mnoge današnje studije upućuju na to da je većina planinskih radijacija poprilično recentna, odnosno datiraju iz pleistocena, iako ne možemo isključiti mogućnost da su planinski masivi bili bogati vrstama već znatno prije početka velikih klimatskih oscilacija prije približno 2,7 miliona godina, koje su drastično uticale na njihov biodiverzitet. Naime, imajući u vidu da je većim dijelom kenozoika na Zemlji vladala topla klima, za očekivati je da mnoge vrste adaptirane na toplija staništa nijesu preživjele kvartarne glacijacije. Planinski masivi Dinarida u Crnoj Gori su najznačajniji centri razvoja flore i vegetacije, od kojih se po važnosti izdvajaju: → Durmitor, → Orjen, → Lovćen, → Rumija i posebno → Prokletije.