Savo Vujović, Ulcinj, 1932, NMCG, Cetinje

Savo Vujović, Terasa, 1932, NMCG, Cetinje

Vujović, Savo, slikar, grafičar (Cetinje, 17. I 1900 – Titograd, sada Podgorica, 20. IV 1973). Prve pouke o slikarstvu dobija od → Mila Milunovića, u periodu 1916–1918. Upisuje 1919. Umetničku školu u Beogradu, kod prof. Lj. Ivanovića, M. Milovanovića, → Ilije Šobajića, P. Dobrovića. Školovanje nastavlja u Pragu (1921–1924). Pohađa Pruzilovsku školu za primijenjenu umjetnost kod O. Hofhauera, a zatim Engelmilerovu školu. Prvu samostalnu izložbu sa vajarem → Jankom Brajovićem imao je 1921. u Zetskom domu na Cetinju. Iste godine postao je član Kluba jugoslovenskih studenata likovnih umjetnosti u Pragu, i sa njima izlaže u parlamentu. Od 1924. radi kao učitelj vještina u Gimnaziji na Cetinju i drugim školama u Crnoj Gori. Od 1925. je scenograf u cetinjskom pozorištu. Ilustruje diplome, plakate, nacrte za dekor na zabavama i radi mapu grafika Motivi iz Crne Gore (1926). Pokreće prvi humoristički list u Crnoj Gori Mali Radojica (1926–1928). Bavi se i karikaturom. Izlaže na prvoj izložbi Udruženja likovnih umetnika u Beogradu 1927. i učestvuje na svim proljećnim i jesenjim izložbama. U Ljubljani, za vrijeme II svj. rata, radi kao gimnazijski profesor. Poslije rata jedan je od inicijatora formiranja ULUCG-a (→ Udruženje likovnih umjetnika Crne Gore), koje mu 1957. organizuje jubilarnu izložbu. Bio je scenograf u CNP-u (1945–1949). Od 1949. do penzionisanja 1963. profesor je i šef grafičkog odsjeka na → Umjetničkoj školi u Herceg Novom. Obrazovanje na Umetničkoj školi u Beogradu uticalo je na njegovu naklonost prema crtežu, korišćenju čistih boja i tonskom slikanju. Njegovo slikarstvo nastalo u periodu između dva rata predstavlja skromno sačuvan opus u kome se mogu evidentirati različiti stilski izrazi: impresionizam (Ulcinj, 1922), poentilizam (Pejzaž, 1939), sezanizam (Mrtva priroda) i poetski realizam (Ulcinj, 1922). Slika pejzaže, portrete, mrtve prirode i figuraciju. Poslijeratni period obilježili su: kratka faza socijalističkog realizma i pejzaži ekspresionističkog, rjeđe pseudoimpresionističkog izraza, na kojima potencira lirski intoniranu atmosferu (motivi sa Skadarskog jezera i Primorja). Ono što njegovo slikarstvo čini posebnim u okvirima aktuelne likovne scene u Crnoj Gori je orijentacija prema pseudokubizmu: grafike, slike, scenografija (Portret kćeri, 1956; Djevojka sa kavezom, 1957). Naime, početkom pedesetih na crno-bijelim grafikama geometrizovanim formama i fasetama usložnjava formu. U istom maniru radi slike na kojima koristi fina valerska nijansiranja i geometrijsku stilizaciju formi, koje definiše oštrim linijama i gradacijama tople skale svijetlih tonova (Vaterpolo, 1956). Vraća se monotipijama karakterističnim za njegovu grafičku djelatnost tridesetih godina (Terasa, 1932), ali sada sa apstraktnom formalizacijom. Seriju grafika posvećuje motivima iz Gorskog vijenca, na kojima se mogu evidentirati scenografska i dekorativna rješenja. Samostalne izložbe: Cetinje (1921, 1922, 1957); Nikšić (1922); Podgorica/Titograd (1922, 1966); Umetnički paviljon „Cvijeta Zuzorić”, Beograd (1933); Herceg Novi (1969). Kolektivno je izlagao na brojnim izložbama u zemlji i inostranstvu: Češka, Italija, Belgija, Švajcarska, Austrija, Brazil, Francuska, Poljska, Estonija, Litvanija, Letonija, Mađarska, Bugarska, Rusija. Nagrade: Nagrada Narodnog pozorišta za scenografiju, Cetinje (1945, 1949); Nagrada ULUCG-a (1946); Nagrada za dekoraciju, „100 godina smrti Petra II Petrovića Njegoša” (1951); Nagrada Opštine Cetinje (1957); Nagrada Izvršnog vijeća NRCG (1957, 1958); Nagrada I Hercegnovskog zimskog salona (1968).

Literatura i izvori: A. Prijić, pred. kat. Savo Vujović, Umjetnički paviljon, Titograd, maj 1966; 100 slika Sava Vujovića, Umjetnička galerija „Josip Bepo Benković”, Herceg Novi, jul 1969; M. Lompar, „Savo Vujović”, Crnogorski slikari, Podgorica, 2010; N. Vujošević, „Savo Vujović: slikar lirskih ostvarenja”, Memento, crnogorska moderna umjetnost, drugo dopunjeno izdanje, Podgorica, 2016, 111–115.

Lj. Zeković