Mihailo Jovićević, Božansko oko, 1985.

Mihailo Jovićević, Ikonostas, 1997.

Jovićević, Mihailo, slikar, konzervator, univerzitetski profesor (Foča, 23. VII 1939 – Cetinje, 30. XII 2020). Završio je 1960. ŠPU u Herceg Novom (→ Umjetnička škola u Herceg Novom). Diplomirao je 1965. na ALU u Beogradu, u klasi prof. → Mila Milunovića. Magistrirao je konzervaciju i restauraciju kod prof. M. Medića u Beogradu. Radio je kao prof. u cetinjskoj gimnaziji (1966–1973), kustos (muzejski savjetnik) i konzervator u Muzejima Cetinja. Decenijama se bavio pedagoškim radom: docent i vanredni prof. na KF na Cetinju, prof. na → Fakultetu likovnih umjetnosti Univerziteta Crne Gore na Cetinju, prof. na → Fakultetu vizuelnih umjetnosti Univerziteta Mediteran, Podgorica i gostujući prof. na ALU u Trebinju.U njegovom ateljeu su se obrazovali mnogi mladi talenti (→ Dimitrije Popović, → Milija Pavićević...). U hrišćanstvu, njegovom mističnom, psihološkom i spiritualnom značenju, kao duhovnom središtu koje emanira istinu o dramatičnom putu čovječanstva, kroz Hristove muke, stradanja i krajnje ishodište na krstu Golgote, M. Jovićević ponire u modernu dramu apsurda. Mada ima oslonac u zvaničnim religijama, njegovo slikarstvo je izraz samosvojne poetike umjetnika i njegove personalne „religijske“ istine. Na radovima snažnog ekspresivnog izraza (slikama, crtežima, objektima, instalacijama) smjenjuju se nadrealno, oniričko i metafizičko, asocijativno i apstraktno, realno i apsurdno, red i haotičnost. Figure stilizovanih korpusa istaknute konturom, sumarno naznačene, kao lelujave sjenke (1979–1980), usložnjavaju se i postaju dio maglina ispunjenih „rojevima” ljudskih obrisa, ili su definisane geometrijskim formama (1980–1983), da bi na kompozicijama dinamičkog vitalnog polja od ljudskih skupina, gdje se pojedinačno gubi i uranja u „nesagledivu” cjelinu, formirao samosvojni optički univerzum u kojem se sjedinjavaju kosmos i mikrokosmos (Božansko oko, 1985; Centar memorije, 1987; Veliki krst, 1988). Oko 2000. realizuje seriju radova sa likovima Bogorodice, inspirisane Bogorodicom Filermskom, Hrista i svetitelja, koje će vremenom realizovati od različitih materijala. U tumačenju transcendentalnog, spoznajnog i enigmatskog sloja likovnog izraza M. Jovićevića, eksplicitan je teološko-filozofski pristup, koji se odnosi na smisaone aspekte spiritualne simbolike. Posebno krsta – krucijalnog arhetipskog simbola hrišćanske ideologije i filozofije. Uspostavljajući iracionalno-taktilnu vezu između slike i trodimenzionalnih objekata, umjetnik konstruiše instalacije, najčešće nastale povezivanjem slike – poliptiha sa objektima – krstovima (Novi ikonostas, 1991–1994; 1993–1996; Mali kućni oltar, 1997). Upotreba slikarskih i neslikarskih materijala: papira, kartona, platna, drveta u kombinaciji sa aluminijumom, željeznim limom, ogledalom, pleksi staklom..., u realizaciji trodimenzionalnih slika i objekata, datira još od sredine sedamdesetih godina. Značajan dio njegovog likovnog djela predstavljaju: makete; objekti i ambijenti sa mobilnim djelovima; zabilješke – slobodne kreativne varijacije u različitim materijalima i tehnikama. Radio je na restauraciji i konzervaciji značajnih spomenika kulture (mozaici – Risan, Perast; fresko-slikarstvo – Piva, Dubočica, reljefna karta Crne Gore, Cetinje) i muzejskih fondova (preko 1.500 muzejskih predmeta). Samostalne izložbe: Cetinje (1968, 1970, 1999, 2013, 2016, 2018); Herceg Novi (1969, 1988); Titograd/Podgorica (1972, 1980, 2000, 2000–2001, 2006, 2008, 2010, 2017); Spoleto, Italija (1973); Novi Sad (1976); Vrbas (1976); Mostar (1984); Kotor (1985, 2013); Budva (1986, 1996, 2001, 2004); Perast (2001); Tivat (2002); Zagreb (2004); Beograd (2006); Petrovac (2008); Trebinje (2013); Prčanj (2013); Pljevlja (2013); Bar (2017). Grupne izložbe: Crna Gora, Hrvatska, Italija, Francuska, Belgija, Egipat, Tunis, Turska, Bugarska, SSSR, Srbija, Kanada, BiH, Austrija, Njemačka, Slovenija... Nagrade: Nagrada CK Narodne omladine i Odbora za proslavu Dana mladosti (1959); Nagrada Likovnog salona „13. novembar”, Cetinje (1968, 1973, 1985); Nagrada Hercegnovskog zimskog salona, Herceg Novi (1971); Nagrada Fonda „Moša Pijade”, Cetinje (1982); Nagrada za najbolju izložbu, ULUCG (2001); Trinaestojulska nagrada (2008). Odlukom Vlade Crne Gore, dobio je status istaknutog kulturnog stvaraoca (2010). Član je ULUCG-a od 1968.

Literatura: R. Ćetković, „Mihailo Jovićević”, Likovni život – kritike, prikazi, članci, Podgorica, 1996, 20–21; O. Perović, „Likovna hronika”, izbor iz Monitora 1993–1997, Monitor, Podgorica, 1998, 218; M. M. Marović, „Mihailo Jovićević”, Prostor/vrijeme/trajanje – crnogorska likovna kritika, Podgorica, 2000, 152–154; Lj. Zeković, N. Nikčević, D. Radovanović, M. Dedić, A. Čilikov, „Jovićević Mihailo”, Leksikon crnogorskih umjetnika, 1945–2001, Podgorica, 2001; Lj. Zeković, „Mihailo Jovićević”, Individualne likovne poetike, Podgorica, 2008; Mihailo Jovićević, monografija, Podgorica, 2010; S. Slovinić, „Mihailo Jovićević”, Ars Libris (1999–2012), Podgorica, 2013, 327–329, 587–589; S. Đečević, Metafizika Mihaila Jovićevića, Podgorica, 2020.

Lj. Zeković