Vojna diplomatija Crne Gore. U Knjaževini/Kraljevini Crnoj Gori nije postojala posebna institucija za uspostavljanje i održavanje vojnih odnosa sa drugim državama i organizacijama u cilju promovisanja, zaštite i sprovođenja vojnih i opštih interesa vojske i države. Međutim, iako nije postojala posebna institucija za vođenje vojnodiplomatskih poslova, Crna Gora je održavala vojne odnose sa drugim državama, dogovarala i ugovarala vođenje vojnih operacija, isporuku ratnog materija, nabavku oružja. Razvoj vojne diplomatije kroz formu stalnih vojnodiplomatskih predstavnika u Crnoj Gori počeo je dobijati formalni okvir u toku Prvog svjetskog rata (→ Crna Gora u Prvom svjetskom ratu). Odmah na početku rata, u skladu sa vojnim sporazumom između Crne Gore i Srbije, po principu reciprociteta, pri srpskoj Vrhovnoj komandi kao vojni delegat Crne Gore određen je brigadir → Jovo Bećir. Složene ratne okolnosti nalagale su i promišljanje o upućivanju vojnih predstavnika i kod drugih važnih saveznika. U takvim prilikama, neophodno je bilo regulisati pitanje ratne saradnje sa saveznicima, naročito sa Rusijom, koja je decenijama osiguravala značajnu pomoć crnogorskoj vojsci. Kralj → Nikola I Petrović Njegoš je sa velikim knezom Nikolajem Nikolajevičem, vrhovnim komandantom ruske carske vojske, dogovorio prisustvo crnogorskog vojnog delegata pri ruskoj Vrhovnoj komandi. Krajem marta 1915. kralj Nikola je pozvao divizijara → Mitra Martinovića da mu saopšti da je od velikog kneza Nikolaja Nikolajeviča, komandanta carske ruske vojske, primio pismo, sa željom da mu se iz Crne Gore uputi lice od najvećeg povjerenja. Tom prilikom, kralj Nikola mu je dao listu pitanja od najvećeg političkog značaja, koja je trebalo aktuelizovati kod ruskog ministra spoljnih poslova → Sergeja Dimitrijeviča Sazonova. Divizijar Martinović je u Rusiji ostao sedam mjeseci, od aprila do decembra 1915. godine. Ubrzo nakon povratka Martinovića iz Rusije, uslijedio je slom Crne Gore, a to je označilo i kraj daljeg razvoja tek začete crnogorske vojne diplomatije. Posljednji pokušaj koji se može smatrati aktivnošću preko vojnodiplomatskog predstavnika jeste kratkotrajno delegiranje brigadira knjaza Petra Petrovića Njegoša pri komandi ruske vojske u Francuskoj. Nakon Drugog svjetskog rata (→ Crna Gora u Drugom svjetskom ratu), razvoj vojne diplomatije Crne Gore može se pratiti isključivo kroz crnogorske kadrove u JNA. Prvi vojni izaslanici JNA u SAD i SSSR bili su crnogorski kadrovi. JNA je učestvovala u mirovnoj misiji OUN na Sinaju, krajem 1956, sa motorizovanim odredom jačine oko 800 vojnika. Za predstavnika jugoslovenske vlade pri komandi mirovnih snaga u Kairu određen je pukovnik Radovan Vojvodić. Od crnogorskih oficira, vojni izaslanici u periodu 1945–1992. bili su: pukovnik Boško Đuričković u Albaniji (1946–1947), pukovnik Nikola Gažević u Albaniji (1947–1948), potpukovnik → Arso Milatović u Bugarskoj (1945–1948), potpukovnik Blažo Janković u Bugarskoj (1948–1949), potpukovnik Milorad Rakočević u Bugarskoj (1957–1960), potpukovnik Aleksandar Vukotić u Velikoj Britaniji (1948–1950), general-major Niko Jovićević u Velikoj Britaniji (1954–1956), pukovnik Radovan Vojvodić u Grčkoj (1951–1954) i Velikoj Britaniji (1959–1962), pukovnik Vidosav Novović u Indiji (1979–1983), pukovnik Đuro Ivanović u Rumuniji (1960) i Poljskoj (1967–1969), general-major → Danilo Lekić Španac u SAD (1945–1946. i 1951–1954), general-lajtnant Velimir Terzić u SSSR (1944), general-major Rudolf Primorac u SSSR (1945–1946), pukovnik Niko Jovićević u SSSR (1946–1949), pukovnik Savo Popović u SSSR (1957–1960), pukovnik Stevan Krivokapić u SSSR (1969–1972), potpukovnik Vido Šoškić u Turskoj (1947–1950), pukovnik Božidar Jovanović u Francuskoj (1948–1951) i Turskoj (1953–1956), general-major Miladin Ivanović u Čehoslovačkoj (1947–1949). U periodu od 1992. do 2006, od oficira koji su se kasnije opredijelili za službu u Vojsci Crne Gore, vojni izaslanici bili su: pukovnik Vladislav Vlahović u Velikoj Britaniji (2004–2006) i pukovnik Zoran Bošković u Hrvatskoj (2005–2006). Nakon obnove crnogorske nezavisnosti (2006) i stvaranjem Vojske Crne Gore, otvorena su vojna izaslanstva i misije u nekoliko evropskih država: SAD, Njemačkoj, Sloveniji, Velikoj Britaniji, Hrvatskoj, Austriji, kao i u Briselu. Na nerezidentnoj osnovi, vojni izaslanik u SAD akreditovan je za Kanadu, vojni izaslanik u Njemačkoj akreditovan je za Poljsku, Finsku, Norvešku, Švedsku, Letoniju, Estoniju, Litvaniju i Dansku, vojni izaslanik u Velikoj Britaniji akreditovan je za Holandiju, Belgiju, Luksemburg i Island, vojni izaslanik u Austriji akreditovan je za Češku, Slovačku i Mađarsku, dok je raniji vojni izaslanik u Sloveniji bio akreditovan za Italiju. U periodu od 2006. do 2019. vojni izaslanici i šefovi vojnih misija bili su: Slovenija – kapetan bojnog broda Branislav Keković; Njemačka – pukovnik Zoran Bošković, potpukovnik Hajrudin Đerekarac, potpukovnik Esmer Gašanin; SAD – pukovnik Rajko Pešić, potpukovnik Velibor Bakrač, potpukovnik Mitar Klikovac, brigadni general Ilija Daković; Austrija i OEBS – general-potpukovnik Radosav Martinović, general-potpukovnik Ljubiša Jokić, admiral Dragan Samardžić; Velika Britanija – kapetan bojnog broda Darko Vuković; Hrvatska – pukovnik Ivan Mašulović; Brisel – pukovnik Vladislav Vlahović, potpukovnik Ilija Daković, brigadni general Rajko Pešić.