Crna Gora i Rumunija. Do uspostavljanja diplomatskih veza između Crne Gore i Rumunije dolazi u vrijeme vladavine knjaza → Nikole I Petrovića Njegoša, krajem šezdesetih godina XIX vijeka. Nakon promjena na rumunskom prijestolu (1866), kada je na vlast došao knez Karol, određen je J. Kantakuzen za diplomatskog agenta u Srbiji. Prema instrukcijama njegove vlade, on 1867. posjećuje i Crnu Goru, što predstavlja prvu posjetu jednog zvaničnog rumunskog predstavnika. U Kotoru je Kantakuzena dočekao → Stanko Radonjić, tada ađutant knjaza Nikole. Na → Cetinju je knjazu uručio pismo kneza Karola, a knjaz je uručio lično pismo za rumunskog vladara. Nekoliko nedjelja poslije posjete rumunskog izaslanika, knjaz Nikola je uputio Stanka Radonjića u Bukurešt. Po njemu je poslao pismo i najviše državno odlikovanje – Orden Danilo I – za rumunskog kneza. Pismo je uručeno 1/13. juna 1867. godine. Početkom 1870. knjaz Nikola šalje pismo sa najsrdačnijim čestitkama povodom vjenčanja kneza Karola i knjeginje Elizabete. U pismu navodi želju za daljim jačanjem veza koje sjedinjuju dvije zemlje. Nastavak bliskih odnosa predstavlja i misija Teodora Vakareskua u Crnoj Gori, 1872. godine. On je bio diplomatski agent Rumunije u Beogradu u periodu od 1871. do 1873. godine. Došao je na Cetinje juna 1872. i bio primljen kod knjaza Nikole. Naveo je da dvije zemlje, iako udaljene geografski, imaju slične ciljeve i interese. Tada je knjaz Nikola dobio i portret rumunskog vladara. Ova misija trajala je osam dana, a za to vrijeme Vakaresku se upoznao sa životom crnogorske prijestonice, članovima vladajuće porodice i istaknutim ljudima javnog života Crne Gore. Prilikom polaska, knjaz je uručio pismo za kneza Karola, a izaslanika je odlikovao Danilovim krstom drugog reda. Isto odlikovanje dobio je i rumunski ministar spoljnih poslova. U Vakareskuovom izvještaju opisuje se ličnost knjaževa i njegove političke ideje. On navodi da je knjaz razmišljao o ligi država regiona: Rumuniji, Grčkoj, Srbiji i Crnoj Gori, koja bi imala zajednički program i ciljeve. Ovaj savez od deset miliona stanovnika spriječio bi pokušaje velikih sila da rješavaju → Istočno pitanje bez učešća ovih država. Do sljedeće diplomatske misije rumunskog agenta iz Beograda Aleksandra Sturze došlo je 1874. godine. Sturza je tada posjetio Cetinje i crnogorskom vladaru uručio pismo kneza Karola. Sedamdesetih i osamdesetih godina XIX vijeka u Rumuniji se na radu nalaze i grupe crnogorskih državljana. Njihove interese zastupao je crnogorski predstavnik u Carigradu. Uzroci iseljavanja u Rumuniju bili su brojni, od političkih do ekonomskih. Najviše Crnogoraca je išlo radi zarade. Poslije 1879. njihove interese zastupaju ruski diplomatski agenti. Prema podacima za period od 1893. do 1905, u Rumuniju je iz Grčke i Osmanskog carstva došlo 490 Crnogoraca. Najviše ih je bilo u Bukureštu, Turnu Severinu, Sulini, Krajovi, Izmailu, Braili, Valči. Kontakte sa rumunskim vlastima, u cilju zaštite interesa crnogorskih državljana, imao je crnogorski poslanik u Carigradu → Mitar Bakić. U periodu između 1878. i 1914. sklopljena su dva međunarodna ugovora između Crne Gore i Rumunije. Prvi je bio Ugovor o trgovini i plovidbi između dvije kraljevine, sklopljen na Cetinju 29. avgusta, a u Bukureštu 24. septembra 1911. godine. Drugi ugovor je Specijalna ugodba između crnogorske poštansko-telegrafske uprave i rumunske poštansko-telegrafske uprave radi regulisanja njihovih službenih odnosa.

I. Tepavčević

Crna Gora i Rumunija od 2006. Rumunija je priznala nezavisnost Crne Gore 13. juna 2006, a diplomatski odnosi su uspostavljeni 9. avgusta iste godine. Novembra iste godine, Generalni konzulat Rumunije, otvoren 2004, prerastao je u Ambasadu Rumunije. Ambasadori Crne Gore u Rumuniji bili su → Milan Begović (2013–2017) i → Goran Poleksić (od 2018). Prvi ambasador Rumunije u Crnoj Gori (prije toga generalni konzul, a od 2006. stalni otpravnik poslova) bio je Mihail Florovic (2007–2013), koga je naslijedio Ferdinand Nagi (2013–2020), a od 2021. ambasador je Matej Viorel Anderleanu. → Predsjednik Crne Gore → Filip Vujanović posjetio je Rumuniju 2007, predsjednik → Vlade Crne Gore → Milo Đukanović 2008. i 2013, a predsjednik Vlade → Duško Marković 2019. godine. Predsjednica Vlade Rumunije Vasilika Viorika Dančila posjetila je Crnu Goru 2018, što je bila prva posjeta jednog rumunskog premijera nezavisnoj Crnoj Gori. Predsjednik Vlade Rumunije Nikolae Vakaroju posjetio je Crnu Goru 1995, ali je ona tada bila u sastavu SRJ. Crna Gora i Rumunija sarađuju na multilateralnom planu, kroz regionalne, evropske i evroatlantske organizacije čije su članice, a Rumunija pruža podršku Crnoj Gori u procesu evropskih integracija.

B. Vukićević