Srednjovjekovni Statut grada Budve, srednjovjekovni pravno-istorijski dokument sa prostora današnje Crne Gore. Sadrži 295 poglavlja, od kojih je 29 posvećeno vinovoj lozi i vinu. Najveći broj poglavlja budvanskog statuta nastao je u XIV vijeku, dok određene odredbe potiču iz XV i sa početka XVI vijeka. Original Statuta, koji je najvjerovatnije nastao na srednjovjekovnom latinskom jeziku, nije sačuvan, dok je za vrijeme Mletačke republike Statut preveden na italijanski jezik. Do danas je sačuvano šest prepisa italijanskog prevoda Statuta, od kojih se dva čuvaju u Biblioteci Crkve Sv. Marka u Veneciji (prepisi iz druge polovine XVII vijeka i iz 1700). Preostala četiri prepisa nalaze se u Zagrebu, Splitu, Zadru i Cavtatu. Ova četiri rukopisa potiču od prepisa koji je, na osnovu italijanskog prevoda, sačinio, 1653, budvanski kanonik i notar Krsto Ivanović. U JU Narodna biblioteka Budve postoji digitalno izdanje prepisa Statuta iz 1700, koji se čuva u venecijanskoj biblioteci Biblioteca Nazionale Marciana. Statut Budve na italijanskom jeziku objavio je Šime Ljubić, 1882. godine. Na naš jezik preveo ga je Nikola Vučković, 1970.

Poglavlja Statuta posvećena vinovoj lozi i vinu (29) su: 1. Kneževe regalije; 32. O sađenju vinograda; 33. O sječi stabala; 34. O obradi vinograda ili polja u napolici; 36. O zakupu (vinograda, polja, kuće i dr.); 37. O međama; 41. Stabla na tuđem zemljištu (o podjeli voća koje padne na susjedni vinograd ili zemlju); 43. O zemlji i vinogradu datom na dio i kući u najam; 49. O stazi između vinograda; 62. O zabrani uvoza vina; 63. O zabrani kupovanja vina u gradu (o zabrani da se vino kupljeno u gradu ili distriktu preprodaje na istom području); 96. O zabrani podnošenja tužbe za vrijeme žetve i berbe; 129. O nesmetanom četrdesetogodišnjem posjedu; 142. O davanju u miraz obrađenog posjeda; 145. O posjedovanju udovičke postelje (o obavezi čuvanja vinograda i drugih posjeda); 152. O diobi između svih (o pravu na naslijeđenu imovinu i poboljšicu učinjenu podizanjem vinograda i dr.); 187. O krađi grožđa i drugih plodova; 199. O zabrani puštanja stoke u vinograde; 216. O šteti u vinogradu; 226. O zabrani prodaje stranog vina u gradu; 230. O zabrani kupovanja vina izvan područja (grada); 241. O zabrani davanja mošta i ulja iz mlina; 242. O porezu na prihod (od vina i drugih proizvoda); 245. O zabrani unošenja stranog vina u zemlju bez znanja sudija; 261. O kratošijskim vinogradima; 262. O vinogradu uzetom na rad po sporazumu; 269. O zabrani prodavanja vina za više od 4 solda po konati (28. novembra 1440); 272. O zabrani nošenja bačava izvan grada; 278. O tome da se ne smiju davati na rad posjedi strancima koji ne stanuju u zemlji (o zabrani strancima da zakupe zemlju za sadnju vinograda).

U srednjovjekovnom Statutu grada Budve nalazi se najstariji pisani pomen → kratošije, kojoj je posebno posvećeno 261. poglavlje. Prema mišljenju Ilije Sindika, ovo poglavlje spada u članove koji potiču iz vremena vlasti srpskih despota nad Budvom (1426–1441). Navedena poglavlja u Statutu odnose se na podizanje i obradu vinograda, kratošijske vinograde, berbu grožđa, uređenje vinograda i sankcionisanje nanošenja štete i krađe grožđa, vino kao dar (→ Srednjovjekovno vinogradarstvo i vinarstvo), trgovinu vinom i carine na vino (→ Trgovina vinom u srednjem vijeku), bačve i druge veće sudove za vino (→ Mjere za zapreminu vina) i imovinske i zakupničke odnose, što ukazuje na značaj proizvodnje grožđa i vina na budvanskom području, kao i na njihovu ulogu u životu i radu stanovnika tog kraja.