Veliša Popović, Opštinski dom / zgrada Opštine, 1931, Podgorica

Popović, Veliša, građ. inženjer (Velje brdo, Podgorica, 21. XI 1894 – Titograd, sada Podgorica, 1964). Diplomirao je na Građevinskom fakultetu Univerziteta u Beogradu (1923). Radna angažovanja: Centralna direkcija Jugoslovenskih željeznica, Beograd (1923); Ministarstvo građevina u Beogradu, sa postavljenjem u Podgorici, na poslovima izvođenja puteva i objekata u okolini Podgorice; Cetinjska sekcija pri Ministarstvu građevina (1925–1929); Opština Podgorica (1929–1941) – državni ispit položio je 1929, čime je stekao ovlašćenje za građevinsku praksu i pravo na preduzetnički rad; Ministarstvo građevina, odjeljenje Cetinje (1945–1947), načelnik (1946–1947); Projektantski zavod Crne Gore, Herceg Novi (1947), direktor; generalni građevinski inspektor Crne Gore (1947); Srednja tehnička škola u Titogradu (1952), nastavnik i rukovodilac Građevinskog odjeljenja; Građevinska tehnička škola (1961–1963) (sada → Srednja građevinsko-geodetska škola „Inž. Marko Radević”), direktor do penzionisanja. Izvedeni projekti: izvodi radove na lovćenskoj kapeli po projektu ruskog arh. → Nikolaja Petroviča Krasnova (1925); učestvuje u adaptaciji Zetskog doma, Njegoševe Biljarde, Cetinjskog manastira, puta Cetinje – Ivanova korita – Lovćen; radi na rekonstrukciji puteva Nikšić – Danilovgrad – Podgorica i Nikišić – Šavnik, kao i na adaptaciji javnih objekata. Projekti do 1941: mesara u Podgorici; ulične kanalizacije Njegoševe i Balšića ulice; Dom pjevačkog društva „Jedinstvo”, Danilovgrad (1929); razrađuje projekte Banskih stanova na Cetinju, arh. → Gojka Todića (1931); Oficirski dom u Podgorici (1935); osnovna škola na Cetinju; adaptacija kasarne na Obilića poljani; objekti i mostovi na putu Vladimir – albanska granica, Bioče – Manastir Morača; Vojni magacin, Podgorica; Carinarnica (Radio-stanica), Podgorica; Privredna komora; Zanatska škola. Krajem 1944. pozvan je u vojno područje zbog gradnje kolskih saobraćajnica za Tuzi i Danilovgrad, kao i pješačkih mostova na Morači za vezu sa Cetinjem. U Ministarstvu građevina, odjeljenje na Cetinju, organizuje građevinsku službu za sve puteve i objekte na teritoriji Crne Gore radi uspostavljanja saobraćaja (1945). U tom periodu radi tunel na putu Njeguši – Kotor; mostove i objekte na putu od Debelog brijega do Bara; lančani most preko Morače; projektuje vodovod za Titograd i Kolašin; vodi nadzor nad izgradnjom Seizmološke stanice u Titogradu, a 1958. izvođenje novoprojektovanog Građevinskog centra. Iako je veći dio svog radnog vijeka radio kao građ. inženjer, V. Popović istovremeno je radio i ostale arhitektonske projekte u Podgorici: objekat Zanatske komore, 1928; Opštinski dom, 1931, koji je i danas objekat koji budi osjećaj dostojanstva svojom jednostavnošću, proporcijama i ujednačenom fasadnom ritmikom otvora i sekundarnom plastikom; u likovnoj odmjerenosti, simetrično centralni balkoni daju izgledu izvjesnu svečanost, koju je javna arhitektura prošlog vijeka podrazumijevala. Dobitnik je priznanja za rad i ostvarenja u građevinskoj struci (i Kraljevine SHS i Jugoslavije): Orden Sv. Save (1925); Orden rada II reda (1952); ručni sat – dar predsjednika Republike Crne Gore; Povelja Društva IT Jugoslavije kao zaslužan član. Porodičnu tradiciju V. Popovića, jednog od prvih crnogorskih inženjera, nastavili su arhitekte: kćerka Sonja Dekleva i sin → Pavle Popović.

Literatura: A. Markuš, „Popović Veliša”, u: Z. Manević, Leksikon neimara, Beograd, 2008.

S. Mitrović