Špiro Đuranović, Portret Marka Stevanovića iz Kotora, NMCG, Cetinje

Đuranović, Špiro, slikar (Đurići, Herceg Novi, 1864 – Kamenari, Herceg Novi, 1910). Jedan od pionira crnogorskog slikarstva s kraja XIX v. Potiče iz porodice pomorskih kapetana. Slikarsko obrazovanje stekao je na LA u Kijevu. Nakon završenog školovanja 1890, vraća se u Kamenare. Izradio je brojne portrete Bokelja i Rusa u stilu akademskog realizma, u tamnoj gami i romantičarskoj atmosferi. U Galeriji „Verige” u Kamenarima, koju je 1971. otvorio njegov sin, slikar → Mato Đuranović, izložena su dva autoportreta i nekoliko portreta (Ruski general Kuropatkin, Portret žene, Portret muškarca). Njegove slike nalaze se u → Narodnom muzeju Crne Gore na Cetinju, → Pomorskom muzeju Crne Gore u Kotoru, Narodnom muzeju u Beogradu i Galeriji SANU. Uradio je dva portreta knjaza Nikole – jedan na fresci u kući u Kamenarima i jedan koji je izgubljen (podatak o njemu nalazi se u Arhivu NMCG). Autor je oko 20 ikonostasa u bokeljskim crkvama. Najpoznatiji su u Krtolama, Jošici i Orahovcu. Autor je slike na plafonu franjevačke crkve u Kotoru, posvećene zaštitnici hrama – Sv. Klari. Radio je figuralne kompozicije i predjele. Sačuvana je slika Pejzaž (Galerija „Verige”). Za sliku Djevojka, izloženu 1907. u Ruskoj dumi, nagrađen je zlatnom medaljom.

Literatura: V. Đurić, Slikari i vajari iz Crne Gore, Cetinje, 1964; N. Vujošević, „Špiro Đuranović”, Memento, crnogorska moderna umjetnost, Podgorica, 2005, 21–26.

Lj. Zeković