Predsjednik Crne Gore Filip Vujanović i predsjednica Malte Mari Luiz Koleiro Preka

Crna Gora i Malta. Veze između Crne Gore i Malte sežu u vremena kada su Maltom vladali vitezovi jovanovci, koji će, upravo po svom sjedištu nakon napuštanja Rodosa, biti nazvani Malteški viteški red. Tako je kapetan iz Boke, Petar Želalić, oteo u Egejskom moru veliki turski brod „Kruna otomanska” i njime otplovio za Maltu, gdje je postao član Malteškog viteškog reda i gdje je ostao da živi do kraja života. Drugi Bokelj, Đorđe Mitrović, doseliće se na Maltu 1770-ih godina, gdje će djelovati kao korsar. Njegov unuk Đorđo Mitrović bio je istaknuta ličnost političkog i društvenog života Malte u XIX vijeku, posebno kao borac za slobodu štampe. Kasnije, krajem XIX vijeka, bilježe se iseljavanja Crnogoraca na Maltu, koja je u to vrijeme bila pod britanskom vlašću. Crnogorski građani odlazili su na Maltu kao pečalbari, prevashodno se zapošljavajući kao lučki radnici, a početkom XX vijeka tamo ih je bilo oko 300. Radi njihove konzularne zaštite, ali i radi razvoja trgovinske razmjene Crne Gore i Velike Britanije, koja se tada dominantno odvijala preko Malte, crnogorska vlada (→ Crnogorska vlada / Ministarski savjet Knjaževine/Kraljevine Crne Gore (1879–1916)) je za počasnog konzula na Malti imenovala brodovlasnika iz Valete, švedskog porijekla, → Gustava Golšera, koji je na tom mjestu bio trideset godina (1892–1922).

Crna Gora i Malta od 2006. Malta je priznala nezavisnu Crnu Goru 12. juna 2006, a diplomatski odnosi uspostavljeni su 19. jula iste godine. Ambasadori Crne Gore u Italiji, sa sjedištem u Rimu, nerezidentno pokrivaju Maltu. Ambasadori Crne Gore na Malti bili su: → Darko Uskoković, → Vojin Vlahović, → Antun Sbutega i → Sanja Vlahović. Ambasadori Malte u Crnoj Gori, takođe na nerezidentnoj osnovi, imaju sjedište u malteškom Ministarstvu vanjskih poslova u Valeti. Nerezidentni ambasador Malte u Crnoj Gori Karl Ico predao je akreditive i stupio na dužnost 2019. godine. Počasni konzul Crne Gore (→ Počasni konzuli Crne Gore) na Malti (sa sjedištem u Atardu) je malteški privrednik Alfred Bartet. Malta takođe ima počasnog konzula u Crnoj Gori (→ Počasni konzuli u Crnoj Gori) i to je, sa sjedištem u Baru, Ticijano Musu. → Predsjednik Crne Gore → Filip Vujanović posjetio je Maltu 2012, a predsjednik → Vlade Crne Gore → Milo Đukanović 2016. godine. Predsjednik Malte Džordž Abela posjetio je Crnu Goru 2010, predsjednica Malte Mari Luiz Koleiro Preka 2016, a premijer Malte Džozef Muskat 2016. i 2019. godine. Prema podacima iz 2020, robna razmjena Crne Gore sa Maltom iznosila je nešto manje od 0,9 miliona eura, i gotovo sva se odnosila na izvoz. Malta kontinuirano podržava evropske integracije Crne Gore, a dvije zemlje imaju saradnju u oblasti energetike. Potpisan je i Memorandum o saradnji u oblasti zdravlja i medicinskih istraživanja, a ranije su potpisani i ugovori o saradnji u oblasti turizma, trgovine i investicija.

Literatura i izvor: S. Knežević, Crna Gora i Velika Britanija, Podgorica, 2001; Đ. Pejović, Iseljavanje Crnogoraca u XIX vijeku, Podgorica, 2003; MVP, dokumentacija.

B. Vukićević