Sidni Sonino

Sonino, Sidni (Sonnino, Sidney; Piza, 1847 – Rim, 1922), italijanski političar, diplomata. Diplomirao je na Pravnom fakultetu u Pizi, nakon čega je započeo diplomatsku karijeru kao službenik u ambasadama Italije u Evropi. Nakon izbora 1880. biran je za poslanika u parlamentu. Tri godine kasnije izabran je za ministra finansija, a u dva mandata, tokom 1906. i 1910, bio je predsjednik Vlade. Od novembra 1914. je ministar vanjskih poslova Italije. Na početku Prvog svjetskog rata (→ Crna Gora u Prvom svjetskom ratu) zalagao se za saradnju sa Centralnim silama, protiveći se ideji rušenja Austrougarske, ali je stavove revidirao nakon potpisivanja Londonskog ugovora. Protivio se crnogorskim aspiracijama u Albaniji, zbog čega je, nakon osvajanja Skadra, među savezničkim državama pokrenuo diplomatsku akciju kojom su osuđene crnogorske vojne akcije. Od sredine 1916. mijenja politiku prema Crnoj Gori. Smatrao je da je kontrola Lovćena i Boke ključna za pozicije Italije na Jadranu, te da bi stvaranje jugoslovenske države te interese ugrozilo. U junu 1917. u italijanskom parlamentu promoviše ideju o obnavljanju crnogorske države. Osudio je odluke → Podgoričke skupštine 1918, tvrdeći da vlast u Crnoj Gori nijesu uspostavile savezničke trupe, već srpska vojska, koja je organizovala skupštinu na osnovu izbornih mahinacija. Bio je upoznat sa ulogom italijanskih obavještajaca u → Božićnom ustanku 1919, ali je zbog odnosa sa Saveznicima ostao uzdržan. Nakon neuspjeha ustanka, pomogao je prebacivanje pobunjenika u Italiju. Na Pariskoj mirovnoj konferenciji (→ Pariska mirovna konferencija 1919–1920. i Crna Gora) problematizovao je pitanje Crne Gore, ali isključivo u funkciji zaštite italijanskih interesa. U Memorandumu iz marta 1919. predlagao je da Crna Gora postane dio novoformirane države, sa određenom autonomijom. U junu 1919, tokom trajanja Pariske mirovne konferencije, njegova vlada je podnijela ostavku.

Literatura: Č. Popov, Od Versaja do Danciga, Beograd, 1995; D. Živojinović, Italija i Crna Gora 1914–1925, Beograd, 1925; Š. Rastoder, Crna Gora u egzilu 1918–1925, knj. 1, Podgorica, 2004; S. Ratković, „Sukob Italije i Crne Gore oko Skadra 1915”, Istorijski zapisi, 1–2, 1974.

A. Prekić