Evgenije Popović, Fototeca Trieste
Popović, Evgenije (Risan/Berđansk, Rusko carstvo, 1842 – Trst, 1931), političar, diplomata. Školovao se u Trstu, Kopru, Gracu, Pizi, Padovi i Bolonji, gdje je 1864. završio studije prava i političkih nauka. Publicističku i političku aktivnost počinje veoma mlad. Školovanje i advokatsku karijeru prekidao je da bi se pridružio dobrovoljcima → Đuzepa Garibaldija u borbi za ujedinjenje Italije. U vrijeme Velike istočne krize promoviše crnogorske interese, pišući za više italijanskih listova. Knjaz → Nikola I Petrović Njegoš mu, kao drugu iz školskih dana, povjerava misiju da posredovanjem Đuzepa Garibaldija kod vlade u Rimu obezbijedi oružje i političku potporu za Crnu Goru i hercegovačke ustanike. Osamdesetih i početkom devedesetih godina urednik je lista Il diritto i dopisnik više italijanskih i inostranih novina. Nakon orođavanja dinastija Savoja i Petrović Njegoš (1896) i intenziviranja crnogorsko-italijanskih odnosa, 15. juna 1897. postaje konzul, a 12. septembra 1900. i generalni konzul Crne Gore u Rimu. Od 11. juna 1917. predsjednik je crnogorske vlade u egzilu (→ Crnogorske vlade u egzilu (1916–1922)) i ministar spoljnih poslova. Njegova vlada uspijeva da otvori crnogorsko poslanstvo u SAD (→ Crnogorsko poslanstvo u Vašingtonu) i dobije saveznička uvjeravanja o njihovoj riješenosti da po okončanju rata obnove crnogorsku državu. Kao zagovornik oslanjanja Crne Gore na Italiju, dolazi u sukob sa kraljem Nikolom zbog njegovih projugoslovenskih izjava. Bezuspješno je protestovao kod Saveznika zbog njihove okupacije Crne Gore i načina na koji je Crna Gora uključena u jugoslovensku državu, a izgubivši vjeru u mogućnost obnove Crne Gore, decembra 1918. podnosi neopozivu ostavku. Njegov mandat i formalno je prestao februara 1919. godine.
Literatura: S. Burzanović, Crna Gora u italijanskoj spoljnoj politici 1861–1923, Podgorica, 2019; E. Maserati, „Eugenio Popovich d’angeli tra Italia e Montenegro”, Trieste, Austria, Italia tra Settecento e Novecento: studi in onore di Elio Apih, Udine, 1996; M. Messina, „Popovich”, Genti di San Spiridione i Serbi a Trieste 1751–1914, Milano, 2009; Š. Rastoder, Crna Gora u egzilu 1918–1925, knjiga I, Podgorica, 2004; P. Šoć, „Pomorski kapetani iz Boke Kotorske (Tri Popović)”, Godišnjak Pomorskog muzeja u Kotoru, XII, 1964; D. Vujović, Ujedinjenje Crne Gore i Srbije, Titograd, 1962; D. Vujović, „Francuski ambasador u Rimu o crnogorsko-italijanskim odnosima 1898. godine”, Istorijski zapisi, 3, 1965; D. Živojinović, Italija i Crna Gora 1914–1925: studija o izneverenom savezništvu, Beograd, 1998.
S. Burzanović