Toptani, Esad-paša (Tirana, 1863 – Pariz, 1920), osmanski general, albanski političar. Vojnu karijeru je počeo u Carigradu, a kasnije je bio komandant žandarmerije Janjinskog vilajeta. Godine 1908. pridružio se mladoturcima i u Draču je izabran za poslanika. Učestvovao je u svrgavanju sultana → Abdul Hamida II 1909. godine. Kasnije se distancirao od mladoturaka. U Prvom balkanskom ratu (→ Crna Gora u balkanskim ratovima 1912/13) u početku je bio komandant pomoćnog garnizona u Skadru, da bi poslije ubistva Hasan Rize preuzeo komandu odbrane Skadra. Esad-paša je predao grad crnogorskoj vojsci aprila 1913. godine. Sa svojim jedinicama napustio je grad pod oružjem. U privremenoj vladi Ismaila Kemalija 1913. bio je ministar unutrašnjih poslova. Obavijestio je kralja → Nikolu I Petrovića Njegoša, juna 1913, da je spreman da sarađuje sa Balkanskim savezom (→ Balkanski savezi 1866–1912) i da namjerava da se proglasi za vladara Albanije. Kasnije nije priznao nadležnost privremene vlade i u Draču je formirao vladu Centralne Albanije, uz pomoć Srbije. Godine 1914, za vrijeme princa Vilhelma Hajnriha Vida, postao je ministar vojni i unutrašnjih poslova u vladi Turhan-paše. Zbog zavjere i spremanja državnog udara uz pomoć Italije, uhapšen je i osuđen na smrt. Kazna je preinačena protjerivanjem iz zemlje. U inostranstvu je održavao odnose sa vladama Crne Gore i Srbije. Tokom Prvog svjetskog rata (→ Crna Gora u Prvom svjetskom ratu) vraća se u Albaniju i uspostavlja svoju vladu. Po završetku rata, pokušao je da preuzme vlast u Albaniji. Ubijen je u atentatu u Parizu, 1920. godine.

Literatura: Vojna enciklopedija, knj. 3, Beograd, 1960; Istorijski leksikon Crne Gore, knj. 3, Podgorica, 2006; P. Bartl, Albanci od srednjeg veka do danas, Beograd, 2001.

I. Tepavčević