Mihailo Obrenović

Mihailo Obrenović (Kragujevac, 1823 – Beograd, 1868), knez Srbije od 1839. do 1842. i od 1860. do 1868. godine. Poslije dolaska na vlast (1839) došao je u sukob sa političkom opozicijom, koja ga je 1842. pobunom primorala da napusti zemlju. Ponovo se vratio na vlast nakon smrti svoga oca, kneza Miloša (1860). Učvrstio je birokratski aparat, a 1861. ustanovio Narodnu vojsku. Radio je na stvaranju saveza balkanskih država i nacionalnih pokreta protiv Osmanskog carstva. Nastojao je da Crnu Goru uključi u vojni savez protiv Osmanskog carstva. Bio je kum tri kćerke knjaza → Nikole I Petrovića Njegoša: → Zorke Petrović Njegoš Karađorđević, → Milice Nikolajevne Romanove i → Anastazije Stane Nikolajevne Romanove. Upućuje Vuka Karadžića 1860. na → Cetinje kako bi ubijedio knjaza Nikolu da pregovara o savezu sa Srbijom. Knez Mihailo je 1862. poslao u Beč izaslanika Miloja Lešjanina, kako bi razgovarao sa vojvodom → Mirkom Stankovim Petrovićem Njegošem oko narušenih odnosa između Srbije i Crne Gore, tokom Hercegovačkog ustanka (1861–1862) i crnogorsko-turskog rata 1862. godine. U Beogradu je 1864. primio crnogorskog izaslanika vojvodu Maša Vrbicu, sa kojim je razgovarao o vojnoj saradnji Crne Gore i Srbije. Sa Crnom Gorom zaključuje ugovor o vojnopolitičkom savezu (1866), u kome se navodi da knjaz Nikola treba da mu ustupi prijesto u slučaju da dođe do stvaranja velike srpske države. Sklapa ugovore sa Bugarskim revolucionarnim odborom januara 1867, sa Grčkom avgusta 1867, sa Rumunijom januara 1868. godine.

Literatura: Istorijski leksikon Crne Gore, knj. 4, Podgorica, 2006; Enciklopedija Jugoslavije, knj. 6, Zagreb, 1965; Enciklopedija leksikografskog zavoda, knj. 5, Zagreb, 1961; S. Jovanović, Druga vlada Miloša i Mihaila, Beograd, 1933; M. Ekmečić, Stvaranje Jugoslavije 1790–1918, Beograd, 1989; D. Vujović, Knjeginja Darinka – politička aktivnost, Cetinje, 1968; Istorija srpskog naroda, knj. V, tom 1, Beograd, 1983; R. Jovanović, Politički odnosi Crne Gore i Srbije 1860–1878, Cetinje, 1977; Odnosi Srbije i Crne Gore u XIX veku 1804–1903, priredio P. Popović, Beograd, 1987.

I. Tepavčević