Abdul Hamid II (Carigrad, 1842 – Carigrad, 1918), osmanski sultan od 1876. do 1909. godine. Poznat je pod nadimkom „Veliki kan” i „Crveni sultan”. Naslijedio je brata Murata V. Upamćen je po izgradnji Hidžaske željeznice, po značajnom smanjenju teritorija Osmanskog carstva, kao ljubitelj opere i kompozitor, zagovornik širenja obrazovne mreže izgradnjom osnovnih i srednjih škola, univerziteta u Carigradu (1900), potom reformama kojim je postao prvi donosilac Ustava. Smijenjen je od mladoturaka, marta 1909, po nalogu parlamenta. Bio je u pritvoru u Solunu, potom u Carigradu, gdje je i umro. Abdul Hamid II je kao sultan njegovao veoma bliske i prijateljske odnose sa crnogorskim suverenom → Nikolom I Petrovićem Njegošem. Nakon što je poslije 1878. Crna Gora ovladala Barom, Podgoricom, Spužem, → Žabljakom Crnojevića i Nikšićem, knjaz Nikola piše sultanu Abdul Hamidu II i zahvaljuje mu na poštovanju dogovora prilikom predaje ovih mjesta. Abdul Hamid II je dva puta (1883,1899) ugostio crnogorskog knjaza u Carigradu. Nakon posjete crnogorskog knjaza 1883, osmanska vlada je počela sa odobravanjem stipendija crnogorskim đacima. Druga posjeta bila je upriličena na dan otvaranja Bosfora i propraćena bogatim darovima i ceremonijama. Sultan je crnogorskom suverenu poklonio dvorac u Emergijanu (→ Dvorac Emirgijan), intonirana je crnogorska himna, upriličen vatromet i svečana parada flote. Brojnoj crnogorskoj delegaciji u kojoj su bili knjeginja → Milena Petrović Njegoš i knez → Mirko Petrović Njegoš, ukazane su počasti, a crnogorski suveren je na poklon dobio jahtu „Zaza” koja je kasnije nazvana „Rumija”.

Literatura: O. Uzgur, „Tursko-crnogorski odnosi u vrijeme sultana Abdul Hamida i knjaza Nikole”, Zbornik izlaganja sa Okruglog stola o crnogorsko-turskom kulturuloškom i ukupno istorijskom prožimanju, Podgorica, 2009; Nikola I Petrović Njegoš, „Put u Carigrad”, Zapisi, knj. III, 6–12, 1928; Nikola I Petrović Njegoš, Autobiografija, Memoari, Putopisi, Cetinje, 1969; N. Ražnatović, „Pitanje razgraničenja Crne Gore i Turske 1881–1883”, Istorijski zapisi, 3–4, 1994.

Š. Rastoder