Omčikus, Petar, srp. slikar (Sušak, Rijeka, 6. X 1926 – Beograd, 26. IV 2019). Pohađao je školu za primijenjenu umjetnost u Beogradu (1941–1943). Započeo je ALU u Beogradu u klasi prof. I. Tabakovića. Studije prekida i odlazi u Zadar, gdje se pridružuje Zadarskoj grupi. Po povratku u Beograd, priključuje se grupi „Jedanaestorica” (1951). Iste godine priređuje prvu samostalnu izložbu. U periodu od 1949. do 1950. radio je u Baru i Crmnici sa članovima Zadarske grupe. Sa suprugom, slikarkom Kosarom Bokšan, seli se 1952. u Pariz. Povremeno živi i stvara u Beogradu i Veloj Luci (Korčula, Hrvatska). Godine 1954. učestvuje na izložbi u Nju Berlingtonu sa Londonskom grupom. Bavio se ilustracijom knjiga, a njegove slike su korišćene kao ilustrativni prilog mnogim bibliografskim izdanjima. U Parizu 1953. čuveni kritičar Mišel Sefora uvrstio ga je u kapitalnu knjigu Rječnik apstraktnog slikarstva (1957). U studentskim danima, na njega, kao i na većinu mladih umjetnika, uticali su M. Čelebonović i → Petar Lubarda. P. Omčikus je umjetnik širokog dijapazona idejnih i kreativnih interesovanja, koja se mogu pratiti od realizma i istraživanja boje, svjetlosti, atmosfere, materije na pejzažima i ambijentalnom prostoru Mediterana – Hrvatsko i Crnogorsko primorje. Nakon odlaska u Pariz (1952), upoznaje se sa djelima velikana evropskog slikarstva, posebno romantizma i impresionizma. Dolazi do promjene u njegovom likovnom izrazu. Sa oblika prelazi na nefigurativno slikarstvo – lirsku apstrakciju (Krovovi Dubrovnika) i enformel, koje realizuje gustom materijom boje, ekspresionističkim gestualnim potezom, bojenim strukturama, koje će predstavljati fenomenološki sloj i njegovih slika koje pripadaju novoj figuraciji. Bez obzira na apstraktno uosjećanje u realizaciji radova, polazi od spoljašnjih percepcija, koje transformiše u jezik čiste likovnosti. Uvažavan je i kao izuzetan portretista. Uspio je da postigne personalnu/profesionalnu identifikaciju čovjeka bez obzira na stepen apstrakcije i ekspresionističkog deformisanja likova. Figuraciju, kojoj je bio posebno naklonjen, predstavlja kroz nekoliko motiva koje je radio u fazama: moleri, drvo, vozovi, crnci, more, policajci, muzičari… On „notira” trenutne događaje i iskazuje svoj odnos prema ugroženosti savremenog čovjeka ili, kako sam kaže, kao čovjek i umjetnik nikada nije bio indiferentan prema dešavanjima oko njega. Kolorit mijenja od svijetle, preko crno-bijele, do prigušene kolorističke game. Bavio se i vajarstvom (Čovjek koji se brije, 1981). Samostalno je izlagao na 61 izložbi (Beograd; Pariz; Lil; Rim; Ženeva; Chexbres, Francuska; Novi Sad; Zagreb; Nikšić; Nansi...). Imao je oko 170 kolektivnih izložbi u: Srbiji, Crnoj Gori, BiH, Engleskoj, Grčkoj, Turskoj, Siriji, Libanu, Egiptu, Hrvatskoj, Francuskoj, Njemačkoj, Švajcarskoj, Sloveniji, Čehoslovačkoj, Makedoniji, Meksiku, Mađarskoj, SSSR, Austriji i dr. Dobitnik je mnogih nagrada, među kojima su: Nagrada za slikarstvo, Oktobarski salon, Beograd (1972); I nagrada na IV Izložbi jugoslovenskog portreta, Tuzla (1979); I Nagrada za crtež na II Interbifepu, Tuzla (1982); I nagrada na Međunarodnoj izložbi originalnog crteža, Rijeka (1984); Nagrada lista Politika iz fonda Vladislava Ribnikara, Beograd (1990). U novembru 2011, u Beogradu, osnovana je Fondacija Kosare Bokšan i Petra Omčikusa. Bio je redovni član SANU (od 2015). Za dopisnog (kasnije inostranog) člana CANU (→ Crnogorska akademija nauka i umjetnosti) izabran je 2006.

Literatura: L. Trifunović, „Portreti Petra Omčikusa”, Od impresionizma do enformela, Beograd, 1982, 134–138; Grupa autora, Petar Omčikus: retrospektiva, Beograd, 1989; Č. Karanović, Petar Omčikus, Beograd, 1998; B. Bogavac, Slikarstvo kao neracionalna sreća: pariski razgovori sa slikarima, Beograd, 2004.

Lj. Zeković