Vladislav Plamenac, koautorstvo sa Milanom Popovićem, Hotel „Oliva“, 1986, Petrovac
Vladislav Plamenac, Hotel „Avala“, 1984, Budva
Plamenac, Vladislav, arhitekta (Bar, 15. III 1935 – Kotor, 6. XI 2021). Diplomirao je na AF Univerziteta u Beogradu (1959). Kratko se usavršavao u Francuskoj. U projektnom birou u Briselu upoznao se sa politikom planiranja prostora i sistemom donošenja urbanističkih planova. Studijski je boravio u Francuskoj (provincija Langdok), na Rodosu, u Španiji, Kini. Radio je u projektnom birou „Osnova” u Beogradu. Na poziv gradonačelnika Budve G. Krapovića, u Budvi rukovodi urbanističkom službom (1959–1961). To su godine početaka urbanističkog planiranja u Budvi i Petrovcu. U RZZUP-u Titograd (1968–1971), u grupi „C” projekta UN „Južni Jadran”, radi na izradi GP i više DUP-ova za Budvu i Ulcinj. Radio je u sektoru za razvoj HTO „Montenegroturist” Budva (1971–1992) i bio načelnik Odjeljenja za urbanizam Opštine Budva (1993–1994). Vlastiti biro „Atelje Plamenac” osniva u Budvi. Projektovanje hotela dominantno je u stvaralačkom opusu V. Plamenca. Sa četiri stambene zgrade u Mediteranskoj ulici u Budvi (koautor arh. → Milo Gregović) 1964. formira gradsku urbanu okosnicu nove Budve. Ostali projekti: Hotel „Beograd”, Bečići (1965); Hotel „Oliva”, Petrovac (1965, koautor arh. → Milan Popović, srušen nakon zemljotresa 1979); 30 vila u kompleksu „Bečićka plaža” (1970); Hotel „Palas”, Petrovac (1983); hotelski kompleks „Avala – Mogren” i Trg u Budvi (1982) – I nagrada za idejno urbanističko-arhitektonsko rješenje Hotela „Avala” sa Trgom, Budva (1978); II nagrada za projekat Hotela „Park”, Cetinje (1977). Na svom prvom hotelu u Bečićima uspostavlja rukopis moderne, gdje arhitekturu formira otvorenim horizontalama. To je prvi veliki objekat na otvorenom prostoru Bečića, pa formiranje mikrolokacije autor uokviruje hortikulturom – pergolom. Hotel „Oliva” (prva nagrada na konkursu) – korpus hotela postavlja upravno na izohipse, okretanjem soba pod uglom na podužnu osu, te favorizuje vizure prema moru. Na „Avali”, takođe, upravno na izohipse oslobađa front prema moru, što glavni korpus hotela povlači uz brdo Spas. Scenografskom konstrukcijom stubića i lučnih otvora na fasadama uspostavlja reminiscenciju duha Mediterana u kontrastu sa rustikalnom starom Budvom. Zanimljivo je pismo autoru i upravi Hotela „Palas”, sa studijskog putovanja grupe umjetnika i arhitekata iz Dortmunda (Njemačka): „Vaša je koncepcija ’Palasa’, u pogledu kombinacije građevinskog tijela objekta, rasporeda soba, dispozicije velikih prostorija od prostornog pogleda do opreme i uređenja soba, modernih slika, jedna od najprijatnijih uspomena na stil moderne u zemlji, koji ćemo preporučiti za stručnu literaturu”. Autor je više od 100 porodičnih kuća i vila. Tradicionalne kuće, na tlu Primorja i Crmnice, analitičkim postupkom pomjera u nove savremene sklopove. Izdvajaju se ateljei i kuće vajara S. Luketića na Svetom Stefanu, slikara → Branka Fila Filipovića u Budvi, kuća Ražnatovića i dr. Istovremeno, porodična kuća u Petrovcu oca arhitekte, sveštenika Mila Plamenca, i vila generala J. Kapičića u Budvi, hrabri su iskoraci moderne na malim objektima sredine XX v. Neizvedeni projekti: urbanističko-arhitektonsko rješenje turističko-hotelskog kompleksa „Kamenovo”; hotelski kompleks „Jaz” u zaleđu istoimene plaže (1970), koautor. O njemu je objavljeno više priloga u stručnoj periodici i dnevnoj štampi (izbor): Arh. Mihailo Mitrović, „Primjer pravog građenja, hotel Palas u Petrovcu”, Arhitektura Urbanizam; „Arh. Vlado Plamenac – Prilog za istoriju savremene arhitekture”, Naš Dom, Savremena arhitektura – 50; „Potraga za smislom prostora”, Vijesti (Art, B. Vukićević, 2011). Dobitnik je Borbine nagrade za Hotel „Oliva”, Petrovac (1965) i hotelski kompleks „Avala – Mogren” sa Trgom, Budva (1985) i Trinaestojulske nagrade (1985). Odlukom Vlade Crne Gore, dobio je status istaknutog kulturnog stvaraoca (2010). Bio je član AINCG.
Literatura: R. Alihodžić, Arhitektura u Crnoj Gori 1965–1990. (Kroz prizmu ’Borbine’ nagrade), Podgorica, 2015.
S. Mitrović