Vasilije Vajo Knežević, ambijentalno uređenje ušća Ribnice u Moraču, Sastavci, 1970, Titograd/Podgorica

Knežević, Vasilije Vajo, arhitekta (Podgorica, 14. I 1941 – Podgorica, 29. IX 2000). Diplomirao je na AF Univerziteta u Beogradu (1966). Radna angažovanja: RZZSK Cetinje (1968–1975); Preduzeće za izgradnju SC „Morača” (1975–1981); RZUP Titograd (1981–1982); Muzej grada Podgorice (1982–2000); → Muzeji i galerije Podgorice, direktor (1988–1999). Svoj radni vijek Knežević je proveo u muzejima grada i institucijama koje se bave zaštitom arhitektonskog nasljeđa. Izvedeni projekti: konzervacija Manastira Gračanica, rimskog lokaliteta Ulpijana i Pećke patrijaršije, u timu akademika Đurđa Boškovića (1966); arheološki park u Starom gradu Ulcinja; konzervacija Crkve Sv. Petra i Pavla u Bijelom Polju, → Crkve Sv. Đorđa u Podgorici, manastirskog kompleksa Podmaine – Budva i više spomenika na Skadarskom jezeru; kapela za muslimansko groblje na Cijevni, Titograd (1975); rad na projektnoj dokumentaciji za konzervaciju i sanaciju sakralnih objekata na teritoriji opština Titograd, Budva i Ulcinj, koji su stradali u zemljotresu 1979; Spomenik strijeljanima u II svj. ratu u Farmacima, Titograd (1981); izmještanje Manastira Piva, koautor na projektu (1969–1982); konzervacija i restauracija profanih i sakralnih objekata u Starom gradu Ulcinja; Spomenik diviziji ’Garibaldi’ u Pljevljima (1983); otkopavanje i konzervacija dvije ranohrišćanske bazilike (V–VI v.) na Zlatici, Titograd; konzervacija i restauracija manastirskog kompleksa Prečista Krajinska (1988–1991) (→ Ostros, Manastir Prečista Krajinska); zaštita manastirskog kompleksa Starčeva gorica na Skadarskom jezeru (1985, 1998) (→ Starčeva gorica, manastir na Skadarskom jezeru); Spomenik žrtvama bombardovanja Podgorice (1994); Kapela „Gornja Rovca”, Kolašin (2000); mikrourbanističko rješenje Momišićke plaže na Morači, Podgorica (2000). Neizvedeni projekti: mikrourbanističko rješenje za uređenje terena dijela lijeve obale Morače od objekta „Labud” do ušća Ribnice u Moraču – „Šetalište Morača” (2000); uređenje obale na ušću Ribnice u Moraču, zvanog Skaline ili Sastavci (1970) – primjer intervencije sa poštovanjem prirodne sredine i ambijenta. Krećući se po izohipsama, V. Knežević izvodi projekat sa minimalnim dotjerivanjima postojećeg, prirodnog stanja, čime stvara upotrebljiv prostor. Skaline su postale omiljeno mjesto okupljanja Podgoričana i mjesto raznih kulturnih dešavanja i manifestacija. Značajniji radovi i tekstovi: studija Zaštita spomenika kulture i nasleđa opštine Titograd (1987); „Biseri neimarstva”, Pobjeda, 13. V 1995; „Božanstvo empirizma”, Pobjeda, 1998; „Spasiti što se spasiti može”, Pobjeda, 10. VI 2000. Dobitnik je Decembarske nagrade Titograda za najuspješnije ostvarenje iz oblasti arhitekture i urbanizma (1971); Povelje Saveza konzervatora Jugoslavije za značajan doprinos zaštiti spomenika kulture (1975); Ordena rada sa srebrnim vijencem za koautorstvo na projektu preseljenja Manastira Piva (1982); Specijalne srebrne plakete Udruženja garibaldinaca i povratnika iz Italije za izuzetno rješenje spomen-obilježja posvećenog diviziji „Garibaldi” u Pljevljima (1986). Bio je predsjednik SACG i član Predsjedništva SA Jugoslavije.

S. Mitrović