Mile Grozdanić, Slovo starostavno, 1997, NMCG, Cetinje

Grozdanić, Mile, grafičar, grafički dizajner, univerzitetski profesor (Ponori, Otočac, Hrvatska, 1942). Završio je Grafičku školu u Beogradu (1961). Diplomirao je studije grafike na ALU u Beogradu (1972), u klasi prof. M. Rogića. Postdiplomske studije završio je na FLU u Beogradu (1974). Bio je profesor na VPŠ u Beogradu. Profesorski poziv u zvanju docenta nastavlja 1987. na FLU u Beogradu, na kojem 1990. postaje vanredni, a od 1995. redovni prof. Na tek osnovanom → Fakultetu likovnih umjetnosti Univerziteta Crne Gore na Cetinju (1988) formira smjer za grafički dizajn. Univerzitet Crne Gore dodijelio mu je 2011. počasni doktorat. Studijski je boravio na Bliskom istoku, u Africi, Evropi, SAD. Njegovo slikarstvo vodi nas kroz vrijeme, kroz misterije civilizacijskog kôda od praistorije do danas. Umjetnik multimedijalne orijentacije smjelo eksperimentiše sa tehničkim i tehnološkim inovacijama i primjenjuje ih u različitim likovnim disciplinama: crtežu, grafici, grafičkom dizajnu i slikarstvu. One su povezane idejnim, simboličkim i fenomenološkim slojem djela: crtačkim, kolorističkim i kompozicionim vrijednostima, izraženim formama koje su svedene na psihograme haiku poezije, ili kompleksne narativne predstave folklorne, barokne razigranosti – od minijaturnih do složenih strukturalno-formalnih rješenja. Njegov likovni opus može se sagledati kroz cjeline i cikluse koji obuhvataju djela: asocijativnog i apstraktnog prosedea (Zapis o povratku – grafike, 1992–2009); optičke i kinetičke dinamike (Totemi, 2008–2011); višeslojnih struktura na kojima usložnjava kompozicijske elemente i eksperimentiše sa raznim materijalima (Posveta pismeni, 2009–2011); apstraktne pojavnosti u ikonografski kompleksnim kompozicijskim rješenjima (Posveta simbolu, 2007–2009); dominantnih formi – vertikala sa elementima slike, grafike i grafičkog oblikovanja (Vertikale, 2007–2009); arhetipske korijene istorijsko-kulturnog nasljeđa (Arheologija – Civilizacija – Portreti, 2010–2011); arheološke recipijente (Bareljefi-terakote, 2010–2011). U oblasti grafičkog dizajna – oblikovanja (likovna i grafička oprema knjiga, kataloga, plakata, časopisa, novina, povelja, diploma, kalendara, itd.) postigao je ostvarenja koja ga čine prepoznatljvim na međunarodnom nivou. Autor je knjige Put do knjige (Publikum, Beograd, 2007), koja predstavlja najkompletnije djelo edukativnog, kulturološkog i stručno-naučnog karaktera, posvećeno knjizi na ovim prostorima, a koje se nalazi u fondu najznačajnijih svjetskih nacionalnih biblioteka. U izdanju → Crnogorske akademije nauka i umjetnosti i → Narodnog muzeja Crne Gore objavljena mu je 2017. knjiga Otisak i znak. Samostalne izložbe: Galerija Grafičkog kolektiva, Beograd (1973, 1981, 1993 – dvije, 1995, 2014); Herceg Novi, Tivat (1974); Sremska Mitrovica (1982); Čačak (1983); Cetinje (2015). Značajne grupne izložbe iz oblasti grafike: „Jugoslovenska grafika”, Milano (1973); V Trijenale jugoslovenske likovne umjetnosti, Beograd, Sarajevo (1977); Međunarodno bijenale grafike, Firenca (1978); „Umjetnost u Jugoslaviji 1970–1978”, Beograd, Sarajevo (1978); 10. Zagrebačka izložba jugoslovenske grafike, Zagreb (1978); 2. Biennial of Yugoslav Art, New York (1980); 22. Međunarodno grafičko bijenale, Ljubljana (1997); Cetinjsko bijenale III, Cetinje (1997); „Jedan vek grafike”, Beograd, SANU (2003). Nagrade iz oblasti grafike i slikarstva: Nagrada Oktobarskog salona, Beograd (1975); Otkupna nagrada na V Trijenalu jugoslovenske likovne umetnosti, Beograd (1977); Veliki pečat „Grafičkog kolektiva”, Beograd (1978); Premije RZK, za samostalnu izložbu u „Grafičkom kolektivu”, Beograd (1981); Nagrada za slikarstvo, Herceg Novi (1998); Nagrada „Milunović, Stijović, Lubarda”, ULUCG, Podgorica (1999); Povelja „Kapetan Miša Anastasijević” za doprinos savremenoj umjetnosti, Beograd (2013); Nagrada za umetnost „Mića Popović”, Beograd (2014); Nagrada grada Beograda za likovno i primenjeno stvaralaštvo, vizuelne i proširene medije, Beograd (2014). Dobitnik je brojnih nagrada i iz oblasti grafičkog dizajna. Član je DANU, ULUS-a od 1973. i ULUCG-a od 1996.

Literatura i izvori: L. Trifunović, pred. kat., Galerija Grafičkog kolektiva, Beograd, 1981; I. Subotić, Likovna enciklopedija Jugoslavije, JLZ „Miroslav Krleža”, Zagreb, 1984, 505; V. B. Sujić, pred. kat. Umetnici na i u katalozima Mila Grozdanića, Galerija „Andrićev venac”, Beograd, 1993; Lj. Zeković, N. Nikčević, D. Radovanović, M. Dedić, A. Čilikov, „Grozdanić Mile”, Leksikon crnogorskih umjetnika, 1945–2001, Podgorica, 2001, 90–92; S. Bošnjak, Mile Grozdanić: psihologija simboličkih formi: crteži, grafike, slike, Beograd, 2011; Lj. Zeković, Misterija civilizacijskog koda, Mile Grozdanić (monogr. kat.), NMCG, 2015.

Lj. Zeković