Rafailo Daskalović-Dimitrijević, Sv. Nikola sa Tri jerarha, ikona, riznica Manastira Piva, 1729.

Rafailo Daskalović-Dimitrijević, Sv. Jovan Preteča sa scenama iz života, ikona, Manastir Piva, 1742.

Daskalović-Dimitrijević, Rafailo, slikar iz Risna (poslije 1756). Sin → Daskala Dimitrija i Femije (u monaštvu Marija). Uz oca, sa braćom, učio je vještinu zografisanja. Porodičnu tradiciju slikanja nastavili su njegovi sinovi Petar i Vasilije. Kada se osamostalio, poručioce nalazi po selima i manastirima Boke, Grblja i Luštice, kao i u hercegovačkim manastirima – Pivi i Dobrićevu. Slikao je mahom ikone, a sačuvan mu je i jedan antimins. Najstarija datovana Rafailova slika je ikona arhanđela Gavrila i Mihaila sa scenama njihovih čuda (sada u Umjetničkoj galeriji u Sarajevu), nastala 1723. Sa svojim ikonama slikar se pojavljuje 1729. u Manastiru Piva, gdje je naslikao veliku ikonu Sv. Nikole i Tri jerarha, koje je poručio hercegovački mitropolit kir Aksentije za manastir, po cijeni od 12 cekina u zlatu. Njegovo ime ponovo se javlja u Pivi 1742, kada je naslikao ikonu Sv. Jovana Preteče sa žitijem, koju je manastiru priložio knez Vuk Delić za zdravlje svog sina Mitra. Tri godine kasnije (1745) slikar radi u Dobrićevu za mnoge poručioce, ali te ikone nijesu sačuvane. Za crkvu Manastira Dobrićevo uradio je ikonostas koji je poručio protojerej Božo Bajović sa sestrićima Arsenijem Rajkovićem i Hristom Bratulevićem. Jednu ikonu nepoznate tematike Rafailo je naslikao u Dobrićevu, takođe 1745, a manastiru su je priložila braća Todor, Petar i Jefto Selaković. Iz Dobrićeva slikar ide u Primorje, gdje za Crkvu Sv. Petke u Manastiru Bjelašnica, kod Budve, 1747. slika ikonostas koji je izgorio u požaru 1869. Slikar je 1750. boravio u → Manastiru Savina, gdje je naslikao veliku ikonu Uspenja, na kojoj je zabilježio svoje ime, a nakon toga, sljedeće godine, radi ikone na ikonostasu Crkve Sv. Đorđa u selu Radovanići na Luštici, da bi 1752. radio ikonostas Sv. Đorđa u selu Lješevići, takođe na Luštici. Iste godine, za Manastir Bjelašnica u Podmainama kod Budve uradio je antimins koji se sada nalazi u Muzeju Hercegovine u Trebinju. Takođe je 1754. na starom ikonostasu Crkve Rođenja Bogorodice u selu Zabrđe na Luštici slikao krst koji nije sačuvan. Posljednja datovana i potpisana Rafailova djela su ikonostas u Bogorodičinoj crkvi na Njegušima iz 1756. i ikona apostola Petra i Pavla, koja se nalazi u Narodnom muzeju u Beogradu. Poznato je da je Rafailo slikao i ikonostas Crkve Sv. Arhanđela u selu Klinci na Luštici, koji nije sačuvan.

Literatura: B. Todić, Srpski slikari od XIV do XVIII veka, Knj. II, Novi Sad, 2013, 112–116.

S. Raičević