Sanstefanski mir i Crna Gora. Nakon pobjede Rusije u ratu protiv Osmanskog carstva, potpisan je mirovni ugovor u mjestu San Stefan (danas Ješilkej), nedaleko od Carigrada. Sanstefanski mirovni ugovor zaključen je 19. februara (3. marta po novom kalendaru) 1878, a potpisali su ga grof → Nikolaj Pavlovič Ignjatijev, u ime ruskog cara → Aleksandra II Romanova, i Safvet-paša, ministar inostranih poslova Osmanskog carstva, u ime sultana → Abdul Hamida II. Ugovor ima 29 članova, a prvi i drugi član odnose se na Crnu Goru. Prvim članom utvrđuje se nova granica između Crne Gore i Osmanskog carstva. Granica počinje od planine Dobroštice, zatim ide prema Koritama i Bileći, a od Bileće do Gacka, koje pripada Crnoj Gori, i prema ušću Pive u Taru. Od ušća Pive u Taru granica ide sjeverno Drinom, do mjesta gdje se Lim uliva u Drinu, tako da Foča pripada Crnoj Gori. Granica zatim ide Limom do Prijepolja, pa preko Suve planine do Rožaja, s tim da Bihor i Rožaje ulaze u sastav Crne Gore, kao i Rugovo, Plav i Gusinje, a Peć ostaje Osmanskom carstvu. Od Gusinja granična linija ide planinskim vijencem preko Žlijeba, Paklena i vrhovima: Koprivnik, Baba-vrh, Bor-vrh i najviši vrh Prokletija. Sa najvišeg vrha Prokletija granična linija ide prema vrhu Biskašnika, a odatle prema zalivu Lićeni-Hoti. Od ove pozicije granica ide prema Skadarskom jezeru, a zatim prelazi Skadarsko jezero da bi došla do rijeke Bojane, pa Bojanom do mora. Ovakvim određenjem granične linije, u sastavu Crne Gore bili su gradovi: Nikšić, Spuž, Podgorica, Žabljak Crnojevića, Bar, Ulcinj, Kolašin, Bijelo Polje, Berane, Pljevlja. Utvrđeno je i da će se posebnim sporazumom između Crne Gore i Osmanskog carstva regulisati plovidba Bojanom. Predviđa se da posebna evropska komisija, u kojoj će biti predstavnici dviju država, konačno na terenu odredi granicu, donoseći na licu mjesta sve promjene, koje bi smatrala za neophodne i pravične sa stanovišta interesa obje zemlje i održanja mira. Povlačenjem nove granične linije, površina Crne Gore je sa 4.404 km² trebalo da bude uvećana na 15.335 km². Drugim članom Sanstefanskog mirovnog ugovora konstatuje se da Visoka porta konačno priznaje nezavisnost Crne Gore. Drugim stavom ovog člana konstatuje se da će dogovorom vladâ Rusije, Crne Gore i Osmanskog carstva biti određen karakter i forma crnogorsko-osmanskih odnosa, kao i procedura imenovanja predstavnika Crne Gore u Carigradu. Između crnogorske i osmanske vlade biće zaključena i konvencija, da bi se riješila pitanja koja se odnose na stanovništvo pograničih krajeva, kao i status pograničnih utvrđenja. U slučaju spora po ovom pitanju, predviđena je arbitraža Rusije i Austrougarske. Četvrtim stavom ovog člana utvrđuje se da će svi crnogorsko-osmanski sporovi, osim sporova oko potraživanja novih teritorija, biti rješavani uz arbitražu ruske i austrougarske vlade. Stav pet predviđa da crnogorske trupe u roku od deset dana napuste zaposjednute oblasti, koje nijesu obuhvaćene novim granicama. Odluke Sanstefanskog mira nijesu htjele priznati austrougarska i britanska vlada, smatrajući da se na ovaj način uspostavlja ruska dominacija nad većim dijelom Balkana i nad Osmanskim carstvom, te da se teritorijalnim dobicima Bugarske i Crne Gore ugrožavaju interesi drugih velikih sila. Zbog toga su vlade Austrougarske i Velike Britanije zahtijevale reviziju Sanstefanskog mira. Glavni prigovori austrougarske vlade, kada su u pitanju sanstefanske granice Crne Gore, odnosile su se na Primorje i Hercegovinu, odnosno na granicu uz Drinu i Lim. Revizija ovog ugovora izvršena je na Berlinskom kongresu (→ Berlinski kongres i Crna Gora).