Kosača, Jelena (1407–1453), kćerka → Balše III Balšića, žena → Stefana Vukčića Kosače. Bila je prvo dijete iz braka Balše III Balšića i Mare, kćerke albanskog velikaša Nikite Topije. Nakon smrti Balše III (1421), brigu nad izdržavanjem njegovih kćerki preuzeo je vojvoda → Sandalj Hranić preko svoje supruge → Jelene Balšić, koja im je bila baba. Uspostavljanje dinastičkih veza između Kosača i kćerki Balše III učvršćeno je sklapanjem braka 1424. između Sandaljevog sinovca i nasljednika Stjepana Vukčića Kosače i Jelene Balšić, kojoj je tada bilo sedamnaest godina. Iz braka sa Stefanom Vukčićem Kosačom imala je kćerku Katarinu i sinove Vladislava i Vlatka. U testamentu svoje babe Jelene Balšić, koji je u mjestu Goričani kod Vranjine pisao 25. novembra 1442. njen duhovnik Nikandar Jerusalimac, Stefanovoj ženi Jeleni i njenom sinu Vladislavu namijenjeno je bilo da nakon njene smrti budu ktitori i staratelji njene zadužbine (Crkva Sv. Bogorodice na ostrvu Gorici). Preko Dubrovnika je posredovala aprila 1445. u sklapanju mira između kralja Tomaša i Stefana Vukčića Kosače (od 1448. nosio titulu ,,hercega od Svetog Save“). Zbog intimnih veza svoga muža sa mladom Firentinkom Elizabetom, zajedno sa svojim starijim sinom, knezom Vladislavom, uputila je molbu despotu Đurađu Brankoviću i kralju Tomašu da zajedničkim snagama napadnu hercega Stefana. Na taj način željela je da se osveti svome suprugu, a njen uticaj da se knez Vladislav opredijeli za sukob sa ocem bio je od presudnog značaja.

Literatura: S. M. Ćirković, Herceg Stefan Vukčić-Kosača i njegovo doba, Beograd, 1964; S. Ćirković, Istorija srednjovjekovne bosanske države, Beograd, 1964; Istorija Crne Gore, knj. II, tom II, Titograd, 1970; K. Jiriček, Istorija Srba, Beograd, 1923; Istorijski leksikon, knj. 4, Podgorica, 2006; Historija naroda Jugoslavije, Zagreb, 1953; R. Kovijanić, Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima, Titograd, 1974; Đ. Borozan, Dinastije Vojislavljevići, Balšići, Crnojevići, Cetinje, 2015; Ž. Andrijašević, M. Šćekić, Crnogorski vladari, Podgorica, 2018.

M. Šćekić