Štamparija Crnojevića. Crnogorski vladar → Đurađ (Đurđe) Crnojević nabavio je štampariju u Veneciji između 1490. i 1492, nepunih četrdeset godina od pronalaska štampe i pojave Gutembergove Biblije (1455). Štamparija je bila smještena u rezidenciji Crnojevića na → Cetinju ili u zgradi pored → Cetinjskog manastira. Kontinuirano je radila s kraja 1492. do sredine 1496. godine. Štamparijom je rukovodio Makarije sa sedam pomoćnika. Oni su naučili tehniku štamparstva u Veneciji, odakle su nabavili presu, alat i hartiju. U Crnoj Gori je urađeno livenje slova i implementacija matrica za inicijale, ornamentiku i ilustracije. Osnovni motivi za nabavku štamparije bili su religiozni i prosvjetiteljski. Namjera crnogorskog gospodara bila je da obnovi bogoslužbene knjige. Naime, tokom nadiranja Osmanlija veliki broj knjiga je uništen, pa se osjećao njihov nedostatak za potrebe crkava i manastira hrišćanskog pravoslavnog stanovništva. U Crnojevića štampariji u periodu od 1492. do 1496. štampane su prve crnogorske i južnoslovenske ćirilične knjige – inkunabule, i to njih pet: 1. Oktoih prvoglasnik, 2. Oktoih petoglasnik, 3. Psaltir s posledovanijem, 4. Trebnik (Molitvenik) i 5. Četvorojevanđelje. Rad na prvoj knjizi, Oktoihu prvoglasniku, počeo je u rano proljeće 1493, a završen je 4. januara 1494. godine. U Oktoihu su se nalazile duhovne pjesme za osam glasova, a ukupan broj strana je bio 269. Štampanje druge knjige, Oktoiha petoglasnika, završeno je tokom 1494. godine. Inkunabula je imala 272 lista i nije sačuvana u kompletu. U Manastiru Dečani pronađeno je 37 listova, a jedan list čuva se u Istorijskom muzeju na Cetinju. Treća knjiga, Psaltir s posledovanijem, završena je 22. septembra 1495. godine. Njen obim iznosi 348 listova ili 696 stranica. Trebnik (Molitvenik), kao četvrta knjiga, sadrži skup tekstova molitvi i jedna je od najvažnijih knjiga slovenskoga bogosluženja. Inkunabula nije sačuvana u cjelosti, a 184 lista čuva se u Manastiru Sv. Trojica kod Pljevalja. Peta knjiga, Četvorojevanđelje, štampana je 1495. ili 1496, ali nije sačuvana. Knjige su štampane uncijalnim tipom ćirilice (ustavnim), staroslovenskim – crkvenoslovenskim jezikom. Zbog nadiranja Osmanlija, rad Crnojevića štamparije morao je da se prekine 1496. godine. Crnogorski gospodar Đurđe bio je primoran da napusti svoju domovinu i ode za Veneciju. Sa njim su otišli Makarije i štampari. Time je prestala da radi štamparija na Cetinju. Crna Gora je prva na Balkanu, a druga u Slovenstvu (poslije Poljske, u Krakovu 1491–1493), imala ćiriličku štampariju. Za svega šest godina vladavine Đurđe je učinio veliki uspjeh na kulturnom planu i visoko pozicionirao Crnu Goru na kulturnoj mapi tadašnje Evrope. Đurđe Crnojević je imao izuzetnu književnu darovitost i ona se ogleda u njegovom testamentu sastavljenom 20. oktobra 1499, koji je bio posvećen njegovoj ženi Jelisaveti.