Kovačević, Mirko, srp. arhitekta-konzervator, univerzitetski profesor (Niš, 1934). Diplomirao je 1961. na AF Univerziteta u Beogradu, gdje je magistrirao 1973. i doktorirao 1978. Radna angažovanja: RZZSK Srbije (1957–1962); Arheološki institut u Beogradu, stručni saradnik, asistent za srednjovjekovnu arheologiju (1963–1980); RZZSK Srbije, savjetnik-konzervator (1980); Šumarski fakultet Beogradskog univerziteta, vanredni prof. na predmetu Istorija umetnosti sa istorijom hortikulture (Istorija pejzažne arhitekture) (1988); Arhitektonski fakultet Beogradskog univerziteta, vanredni prof. na predmetima Arhitektura prošlosti u Jugoslaviji i Zaštita i revitalizacija graditeljskog nasleđa (od 1993). Iako se penzionisao 2001, nastavlja rad u Zadužbini Hilandara (gdje se bavio istraživanjima još od 1971) na sanaciji Manastira nakon požara 2004. Na drugoj godini studija uključio se u Kružok za proučavanje srednjovjekovne arhitekture kod prof. → Đurđa Boškovića. Slijede brojna istraživanja i konzervatorski poslovi, u kojima učestvuje u timovima: Arheološkog instituta, RZZSK Srbije, Republičkog zavoda BiH, Republičkog zavoda Crne Gore (Manastir Ravanica, kao i manastiri u Lešju, Kruševcu, Mostaru itd.). Kao apsolvent arhitekture, izveo je prvi samostalni konzervatorski zahvat za RZZSK Crne Gore, u Starom Baru, na objektu Kneževa palata, po preporuci prof. Đurđa Boškovića. Tokom rada na Arheološkom institutu, pored istraživanja, bavio se projektovanjem i realizacijom više konzervatorsko-restauratorskih zahvata, koji se odnose na antičku i srednjovjekovnu arhitekturu Srbije i Crne Gore: Stari Bar, Ulcinj, Budva, Ribnica – Podgorica, kulturna dobra na Skadarskom jezeru. Po pozivu RZZSK Crne Gore, nakon zemljotresa 1979, nekoliko mjeseci radio je na snimanju štete na kulturnim dobrima u Baru i Ulcinju. Po dolasku u RZZSK Srbije (1980–1988), angažovan je na projektima i neposrednom vođenju radova na obnovi oštećenih i porušenih starih urbanih cjelina Crne Gore – Kotor, Budva, Sveti Stefan, Bar, Ulcinj, Svač. Među mnogobrojnim konzervatorsko-restauratorskim poslovima, koje je tada izvodio, obnova Starog grada Budve predstavlja jedinstven poduhvat zbog tehnološke složenosti, obima i cjelovitosti zahvata (70% objekata bilo je za rušenje, 20% za težu sanaciju, a 10% za lakšu). Osim katastarskog plana za Stari grad, nije postojala nikakva tehnička dokumentacija, što je iziskivalo izradu projekata za svaki objekat ponaosob i planove cjeline, a prije svega stilsko-hronološke analize cjelokupnog ugroženog nasljeđa. Kovačević je vodio i izradu urbanističkog projekta, kao i projekte pojedinačnih objekata, te nadzirao radove u organizaciji RO Stari grad. Za osam godina obnovljeno je 200 objekata, među kojima su bile kuće u ruševnom stanju, oštećene crkve i urušene gradske zidine, uz maksimalno poštovanje i očuvanje kulturno-istorijskih vrijednosti. Učestvovao je na brojnim domaćim i stranim naučnim skupovima na temu zaštite graditeljskog nasljeđa. Aktivan je i u medijskom popularisanju nepokretne kulturne baštine balkanskog područja. Autor je mnogih izložbi u zemlji i inostranstvu. Kao autor i koautor, napisao je više monografskih prikaza pojedinačnih nepokretnih dobara i urbanih cjelina. Značajniji radovi: P. Mijović, M. Kovačević, Gradovi i utvrđenja u Crnoj Gori, Beograd – Ulcinj, 1975; Đ. Bošković, P. Mijović, M. Kovačević, Ulcinj I – arhitektura, Beograd, 1981; M. Mihajlović, M. Kovačević, Nova Pavlica, Beograd, 1989; Đ. Bošković, M. Kovačević, Hilandar, Saborna crkva, Beograd, 1992; B. Korać, M. Kovačević, Manastir Hilandar, konaci i utvrđenja, Beograd, 2004; studije, rasprave i članci: „Srednjevjekovna tvrđava Kruševac”, Starinar, XVIII, Beograd, 1966; „Budva – Stari grad, obnova posle zemljotresa 1979”, Pogledi, III–IV, Split, 1988; „Budva – o graditeljskoj baštini”, u monografiji Budva, Beograd, 1996. itd. Od desetine plaketa, povelja, zahvalnica, diploma, nagrada i ordenja koje je dobio, izdavaju se: Zlatna plaketa „Šest vekova Kruševca” (1971); Plaketa SO Budva (1988); Nagrada Društva konzervatora Srbije (1992); Orden Sv. Save II reda (2011).

Izvor: Pedeset godina rada na proučavanju i zaštiti graditeljskog nasleđa dr Mirka Kovačevića, Jubilej konzervatora (katalog), Društvo konzervatora Srbije, Beograd, 2014.

S. Mitrović