Deroko, Aleksandar, srp. arhitekta i istoričar umjetnosti, univerzitetski profesor (Beograd, 4/16. IX 1894 – Beograd, 30. XI 1988). Maturirao je u Beogradu, gdje je upisao Tehnički fakultet. Kao jedan od 1.300 kaplara, učestvovao je u I svj. ratu. Po okončanju rata, nastavlja studije arhitekture i umjetnosti u Rimu, Pragu, Brnu i Beogradu. Diplomirao je 1926. na Arhitektonskom odseku Tehničkog fakulteta u Beogradu. Kao stipendista francuske vlade, odlazi u Pariz, na L’École des hautes études (kod G. Milleta), gdje studira srpsku i vizantijsku umjetnost. U Parizu druguje sa P. Pikasom, S. Šumanovićem, R. Petrovićem, Le Korbizjeom i dr. Godine 1928. izabran je za docenta za vizantijsku i staru srpsku arhitekturu, 1933. za vanrednog, a 1948. za redovnog prof. na AF Beogradskog univerziteta. Proučavao je srpsku srednjovjekovnu monumentalnu arhitekturu i narodnu arhitekturu u Jugoslaviji. Bavio se projektovanjem i izvođenjem spomenika, crkava i zgrada u Beogradu, Nišu, Sarajevu, Bitolju i na Kosovu. U arheološkim putopisima, ukrašenim originalnim crtežima, otkrivao je do tada malo znane spomenike, crtao i ispitivao crkve u dolini Lima, Skadarskog jezera i Crnogorskog primorja. Projektovao je: Hram Sv. Save u Beogradu (sa → Bogdanom Nestorovićem); Bogoslovski internat u Beogradu; Konak u Manastiru Žiča; nadgrobnu kapelu Osmanu Đikiću u Mostaru i dr. Publikovao je oko 100 stručnih i naučnih radova i desetak knjiga iz oblasti srednjovjekovne i narodne arhitekture. Značajnija djela: Srednjevekovni gradovi u Srbiji, Crnoj Gori i Makedoniji; Arhitektura u srednjevekovnoj Srbiji; Arhitektura staroga veka; Sveta Gora i dr. Nagrade i priznanja: Albanska spomenica (1915–1918); Sedmojulska nagrada (1965); Orden rada sa crvenom zastavom (1965); Orden Republike sa zlatnim vencem (1978); Oktobarska nagrada grada Beograda (1988). Bio je redovni član SANU od 1961.

Literatura: Enciklopedija likovnih umjetnosti, Zagreb, MCMLXII; Mala enciklopedija ’Prosveta’, I, Beograd, 1978.

N. Martinović