Perast, Palata Visković, arhitektura, anonim (XV–XIX v.). Kompleks Palate Visković nalazi se u centralnom dijelu Perasta, uz obalu. Sastoji se od više arhitektonskih djelova, koji su nastajali u periodu od XV do kraja XIX v. Viskovići, koji su pripadali kazadi (bratstvu) Zubaci ili Dentali, jedna su od najstarijih i najuglednijih plemićkih porodica Perasta, čiji su predstavnici od XV v. dali veliki doprinos pomorskom, političkom i kulturnom razvoju grada. Krsto Visković, kapetan (načelnik) Perasta, organizovao je odbranu grada prilikom osmanskog napada koji je predvodio Mehmed-aga Rizvanagić 1654, kada su Peraštani izvojevali pobjedu. Frano Visković (1665–1720), pukovnik (collonello), istakao se u borbama protiv Turaka i gusara u Grčkoj i Hercegovini i dobio 1695. od mletačkog Senata titulu kneza (conte), a 1703. prvi među sedam istaknutih Peraštana i najveće odlikovanje Krst Sv. Marka i titulu viteza (cavaliere). Frano Antonov Visković (1836–1905), kapetan duge plovidbe na jedrenjacima i parobrodima austrijskog „Lojda”, poznat po izumima nautičkih sprava i kao autor udžbenika za pomorske škole, bavio se i proučavanjem porodičnog arhiva; autor je knjige Storia di Perasto. Najstariji dio kompleksa Palate Visković je stara kuća, građena vjerovatno u XV v., čiji ostaci su vidljivi u sjevernom dijelu kompleksa. Uz kuću je početkom XVI v. izgrađena kula, jedna od devet peraških kula izgrađenih prije Peraškog boja 1654. Na trećoj etaži kule uklesan je natpis P.P.P.P.P (Parvum Propugnaculum Pro Praesidio Perasti) – „mali odred za odbranu Perasta”, a na posljednjoj, četvrtoj, sačuvan je top. Početkom XVIII v., za vrijeme pukovnika Frana Viskovića, ispred kule i stare kuće izgrađena je barokna palata sa prizemljem, dva sprata i lođom, koji predstavljaju centralini dio kompleksa. Na prvom spratu, koji ima reprezentativnu ulogu, nalaze se veliki salon i manja bočna prostorija – mali salon, a na drugom središnja prostorija povezana sa kulom i bočno sobe. Na palati se nalaze tri ulazna portala. Glavni ulaz u palatu je sa starog puta. Na lučnim blokovima ovog portala uklesan je monogram FCCV (Francesco Conte Collonello Viscovich), a na ključnom kamenu riba, znak kazade Dentali. Pored njega, nalazi se i lučni portal na prizemlju lođe, na čijem ključnom kamenu je riba i godina 1718. Na ogradnom zidu palate prema moru je treći reprezentativni portal, sa grbom porodice Visković, na kojem je, uz ribu, i lav – posebni znak porodice. Na nadvratnicima i natprozornicima palate nalazi se veliki broj natpisa, prije svega religioznih sadržaja. Početkom šezdesetih godina XIX v. izvršena je velika transformacija palate, kada je kula u potpunosti povezana sa palatom. Krajem XIX v. nadzidana je stara kuća u sjevernom dijelu kompleksa, i to postaje novo krilo palate. Tokom XX v. u to novo krilo su smještene osnovna škola i mjesna zajednica. Poštujući volju posljednjeg Viskovića, konta Josipa (1895–1968), njegova sestra Anka, udata Radimir, i supruga Nada, ostavile su palatu 1970. Opštini Kotor, uz uslov da se salon na prvom spratu, sa vrijednim pokretnim dobrima, sačuva kao memorijalni izložbeni prostor „Ostavština Viskovića”. Palata je bila otvorena kao Memorijalni muzej pri → Muzeju grada Perasta od 1970. do 1979. Izvorni enterijer palate, nastao sukcesivnim dograđivanjima i transformacijama, bio je očuvan sve do zemljotresa 1979, kada je zbog oštećenja demontiran krov, nakon čega je počelo ubrzano propadanje palate. Nakon zemljotresa, bogata pokretna ostavština porodice Visković, koja uključuje, između ostalog, zbirku umjetničkih slika, arhivsku građu, fotografije, oružje, mobilijar i ukrasne predmete, prenijeta je u Muzej grada Perasta, kako bi se sačuvala. Izrada projekta rekonstrukcije Palate Visković za ponovno uspostavljanje Memorijalnog muzeja započeta je 2019.