Mijović, Pavle, istoričar umjetnosti (Brijege, Bar, 21. VI 1914 – Podgorica, 6. II 1996). U periodu 1935–1941. bio je student Medicinskog fakulteta u Beogradu. Diplomirao je istoriju umjetnosti (1950–1955) na FF Beogradskog univerziteta. Titulu doktora istorijskih nauka stekao je 1958. u Parizu. Od 1960. do 1982. radi u Arheološkom institutu SANU kao asistent, naučni saradnik, viši naučni saradnik i naučni savjetnik za srednjovjekovnu arheologiju. Bio je redovni prof. istorije umjetnosti i prvi dekan KF na Cetinju (1980–1981). Od 1933. pripadnik je revolucionarnog pokreta; učesnik je Trinaestojulskog ustanka (1941). Bio je saradnik Borbe; urednik u Radio Beogradu i Tanjugu; ataše za štampu i savjetnik pri ambasadama u Moskvi i Stokholmu; pomoćnik za informacije šefa Komiteta za ljudska prava na V generalnoj skupštini UN u Parizu (1948); pomoćnik načelnika Odjeljenja za Jugoistočnu Evropu MIP-a Jugoslavije; privremeni rukovodilac Slovenskog komiteta. U naučnom radu osobito se fokusirao na proučavanje srednjovjekovne umjetnosti, nadasve menoloških ciklusa u vizantijskoj umjetnosti. U periodu 1951–1984. vrši arheološka istraživanja u Starom Baru, Ulcinju, Kotoru, Podgorici, Budvi i Svaču. Iz istorije umjetnosti, arheologije, urbanistike i ruralistike, te istorije, enciklopedistike i naučne esejistike napisao je tridesetak knjiga i preko dvije stotine članaka i rasprava. Izbor iz obimnog opusa: Po sovjetskom Baltiku (1948); Bokokotorska slikarska škola XVII–XIX vijeka (1960); Pećka patrijaršija (1960); Dečani (1963); Ulcinj: Lapidarijum (1966); Monodija o kamenu (1967); Tragom drevnih kultura Crne Gore (1970); Menolog: istorijsko-umjetnička istraživanja (1973); Gradovi i utvrđenja u Crnoj Gori (sa Mirkom Kovačevićem), (1975); Umjetničko blago Crne Gore (1980); Pradavne i davne kulture Crne Gore (1987); Crnogorski apokrifi (1992); Njegoševe ’tužne armonije’ (1992); Iz kulturne prošlosti Bara (1995); Tipologija crkvenih spomenika Crne Gore (1996) i dr. Istovremeno se bavio zaštitom i valorizacijom spomenika kulture. Osnovao je Muzej u Ulcinju i u CANU (→ Crnogorska akademija nauka i umjetnosti) pokrenuo kapitalni projekat Istorija likovnih umjetnosti Crne Gore. Nosilac je Partizanske spomenice 1941; Ordena zasluga za narod II reda (dva puta) i Ordena narodnog oslobođenja. Dobitnik je Trinaestojulske nagrade. Za monografiju Menolog dobio je najprestižniju nagradu u vizantologiji „Gustave Schlumberger” francuske Académie des Inscriptions et Belles-Lettres. Bio je prvi predsjednik Crnogorskog PEN centra (1990–1993) i jedan od inicijatora osnivanja Matice crnogorske. Za vanrednog člana CANU izabran je 1985, a za redovnog 1993.

Literatura: Spomenica preminulim članovima Akademije, Sv. 24, Podgorica, 1997.

N. Martinović