Gardašević, Anka, vajarka, multimedijalna umjetnica (Nikšić, 29. IV 1973). Diplomirala je 2002. na → Fakultetu likovnih umjetnosti Univerziteta Crne Gore na Cetinju, odsjek Vajarstvo, pod mentorstvom prof. → Pavla Pejovića (komentor prof. V. Gilić). Magistrirala je 2008. na istom fakultetu. Doktorand je na Univerzitetu umetnosti u Beogradu, odsjek Višemedijska umetnost. Bila je saradnik na predmetima Fotografija i Intermediji na FLU na Cetinju (2003–2014). Od 2015. ima zvanje docenta na ALU Trebinje, na predmetu Fotografija. Studijski je boravila na Univerzitetu „Marc Bloch” u Strazburu, Apollonia, Umjetnost multikulturalne Evrope (2002) i na Univerzitetu „Džordž Vašington” u Vašingtonu, Odsjek za fotografiju (2006/07). Pored klasičnog medija skulpture (Porodični portret, 2008) – okamenjena usta od terakote, radi žičane skulpture, bavi se fotografijom, foto-kolažom, digital-štampom, videom – vizuelnim i zvučnim efektima, koji se međusobno prožimaju, stvarajući višeslojno i višeznačno multimedijalno djelo (Istost, 2008; Pieta, 2010; Porodični album, 2017; Ljudsko srce 0,0 eura, 2018; Nebo, 2018). Na ranim radovima kombinuje skulptorske i slikarske elemenate, posebno na reljefima – kvadrima od terakote, na kojima interveniše urezima i pikturalnim vrijednostima – mrke, plave, bijele. Prva umjetnička ostvarenja iz oblasti fotografije vezana su za gradski ambijent, u kojem okom likovnjaka otkriva novo viđenje urbanog ambijenta. Prostor i njegove sadržaje koji se zapažaju / ne zapažaju u mimohodu posmatra kroz igru linija, formi, ritmova, svjetlosti i sjenke. Razmišljanja o suštini koja se krije iza vizuelnog privida animirala su njen angažovan odnos prema svakodnevnim događajima i pojavama (ciklusi: Impregnation, Ustrojstvo interferencije, Prožimanja). U samospoznajnom procesu traganja za suštinom Bitka, na fotografijama autoportretnog karaktera (Pieta – umjetnica i kostur), usredsređuje se na pojedine djelove tijela koji imaju simboličku i znakovnu vrijednost. Preko njih projektuje tajne svojih unutrašnjih prostora, kao izraz ličnog – identitetskog i kolektivnog – nesvjesnog. U jednom zaustavljenom trenutku, poput otiska vremena, povezuje memorisane doživljaje iz prošlosti, sadašnji trenutak i neminovni sudbinski usud budućnosti. Polazeći od suštine – umjetničkih sloboda, perceptivnih senzacija, simbola i metafora, tradicionalnih i nelikovnih materijala kontekstualizuje radove postmodernističkih referencijalnosti. Bavi se i scenografijom. Samostalne izložbe: Beograd (2003, 2013); Budva (2005); Podgorica (2005, 2017); „Tra Europa e Mediterraneo”, Rim (2006): „Le storie del Mediterraneo”, Rim (2006). Grupne izložbe: Strazbur, Cetinje (Crnogorski likovni salon „13. novembar”, 2009, 2010, 2016, 2021), Beograd, Tirana, Pariz, Brisel, Ljubljana, Rim, Herceg Novi (Hercegnovski zimski salon, 2010, 2018), Kairo, Sarajevo, Skoplje, Nikšić, Mostar, Podgorica (međunarodna izložba „Žena o ženi”, 2021) i dr. Nagrade: Godišnja nagrada FLU, Cetinje (2002); I nagrada, Foto video savez Crne Gore (2003); Nagrada Crnogorskog likovnog salona „13. novembar”, Cetinje (2010).

Literatura i izvori: M. Stanković, Prožimanje, sveska br. 9, KC Beograd, Galerija „ArtGet”, 2003; M. Dabović, pred. kat. ’Ustrojstvo interferencije’ autorki: Anke Gardašević, Olivije Ivanović i Marije Kapisode, CSU CG, Galerija „Centar”, Podgorica, 2005; Lj. Zeković, „Poetika linije, Anka Gardašević”, Individualne likovne poetike, Podgorica, 2008, 222–232; M. Milunović, „DUPLEX 11/13”, UK „Parabrod”, KC Stari grad, Beograd, 2013.

Lj. Zeković