Naod Zorić, Crnogorac, 1999.

Zorić, Naod, slikar (Đurđevića Tara, Pljevlja, 14. III 1968). Završio je 1993. → Fakultet likovnih umjetnosti Univerziteta Crne Gore na Cetinju, u klasi prof. → Dragana Karadžića. Magistrirao je 1995. na FLU u Beogradu, pod mentorstvom prof. Radomira Reljića. Studijski je boravio u Francuskoj (2007). Gotovo teološko-pjesnička zanesenost arhetipskim slikama crnogorske mitsko-legendarne povjesnice predstavlja esenciju njegovog umjetničko-filozofskog manifesta. Te slike, koje žive u nama i bez nas samih, kao i rodni ambijent – Đurđevića Tara, topos sa ruba fantazije i stvarnosti, svakovrsnih misterija i tajni i istorijskih legendi, oblikovali su umjetničku svijest i savjest ovog autora. Pokazao se dostojnim da, čistotom religije i neodoljivošću potrebe, razlomi pečate starostavne knjige etnosa i etosa Crne Gore, i da u dijalogu istorijskih i duhovnih tradicija, na ovovremenom ramu – poetikom novog ekspresionizma – dođe do „umjetničke sinteze koja gradi svijet humanizma i budućnosti”. Tako je sakralizaciju i vaskrsavanje jedne minule epohe transformisao u novu snagu i preobražaj. Fundament Zorićeve umjetnosti čini serija fascinantnih, reljefno fizionomisanih montanjarskih likova, sposobnih za velika djela i velika osjećanja, koji u sebi imaju nečega veličanstvenog i dirljivog, plemenitog i iskrenog. U mapi apoteoze klasične Crne Gore i Crnogoraca, vidno mjesto zauzimaju portreti bojovnika, asketsko-herojske samosvijesti, izuzetnog duha i karaktera (Junak, Ranjeni Crnogorac i dr.). Ovi tesanici izobraženi su sa dozom patosa, konkretizacije i idealizacije. No, ta patina ih ne situira u „istorijsko slikarstvo”. Impresivna je ingenioznost sa kojom slika likove i karaktere. Lica njegovih protagonista, najvećma en face, magična su arabeska, ispisana biljezima vremena i sudbine, biljezima istorije ili pak tajanstvenim glasovima, božanskim ili demonskim, napose glasovima sopstvene duše. U ovom jedinstvenom frizu ima i groteskno-folklornih heroja, prožetih nekom nostalgijom za nepovratno minulim danima. Uz neke etološke predstave, to je određena doza parodiranja tradicionalnih moralnih kanona i običaja i simbolike nacionalnog mita. Nekom emotivnom sjetom i intimnom prisnošću prikazuje likove žena izmoždenih od rada i života (Crnogorka). Zorić nije patron estetike definisane božanskom harmonijom i idealnim proporcijama. Naprotiv, on demonstrira naglašene deformitete ili disproporcije u kreiranju likova, fokusirajući se na temat. Snažan i sugestivan naboj, kojim zrače njegova djela, jedinstvenog i univerzalnog eha, postiže i određenim stepenom konkretizacije detalja. Taj instrumentarij iz etnografskog miljea: medalje, ordenje, sablje, lule, sa neizbježnom crnogorskom kapom, identitetskim trnovim vijencem, nije puka dekoracija, već određeni biljeg jedne civilizacije, njena ontologija. „Retoriku slike” tka nadasve crtežom – medijumom koji je temeljnik vaskolikih njegovih radova. Imao je više samostalnih i grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu. Dokumentarni film Ozbiljna igra prozora Naoda Zorića, autora Božidara Kalezića, televizijskog reditelja, snimljen je u produkciji RTS-a. Dobitnik je I Nagrade za crtež FLU, Cetinje (1991) i Nagrade za sliku na 25. Hercegnovskom zimskom salonu (1992).

Literatura: N. Martinović, „Prevazilaženje vremenske prirode ličnosti”, Naod (monografija), Podgorica – Beograd, 2017.

N. Martinović