Valerio, Teodor (Valério, Théodore), franc. slikar i grafičar (Herseranž, Francuska, 18. II 1819 – Viši, Francuska, 14. IX 1879). Učio je 1834. u Parizu, kod slikara bitaka N. Šarleta. Od 1838. izlaže na Pariskom salonu. Vođen romantičarskim senzibilitetom i impulsivnošću, sredinom XIX v. proputovao je veći dio Evrope ne bi li iskusio nova zadovoljstva i emocije u traganju za egzotičnim i orijentalnim. Sa maestrom Šarleom, poznatim slikarom, obišao je 1836. Njemačku, Švajcarsku, Italiju i Siciliju i „otuda doneo crteže i akvarele koje je sa uspehom izlagao u Salonu 1838, 1842”. Dobivši od Ministarstva prosvjete jednu umjetničku i naučnu misiju, čitave dvije godine (1851. i 1852) proveo je krstareći po Ugarskoj, Hrvatskoj i Slavoniji, Bosni, duž vojničke granice. U vrijeme Krimskog rata (1853–1856), između carsko-feudalne Rusije i Osmanskog carstva, uspio je da se domogne opsjednute Silistrije i da skicira niz „jezivo živopisnih prizora i tipova”. Sa ovog putešestvija donio je u Pariz opsežnu mapu crteža i akvarela, koje je kasnije izradio kao bakroreze u nekoliko serija. Godine 1861. dobija Krst Legije časti, pošto je ranije, u tri navrata, odlikovan medaljama. Ovaj eminentni autor, dominantnog pozitiviteta u eksplikaciji istorijske zbilje i etnografskog miljea, svojim opusom na crnogorske teme znatno je doprinio objektivizmu predstave o Crnoj Gori na Zapadu. Tokom 1864. duže vremena proveo je u obilasku Dalmacije i Crne Gore. Objektivaciju tog boravka čini niz akvarela i crteža, koji su iste godine, u formi bakroreza, izdati u dvije serije pod nazivom La Dalmatie i Le Monténégro. U korpusu slika iz Crne Gore nalaze se sljedeći radovi: Čuvarka oružja, luča i kolijevke pred Cetinjskim manastirom; Crnogorski senator; Djevojka iz Njeguša; Sveštenik sa crkvenim barjakom; Pastirka sa albanske granice; Odlazak na trg u Kotor; Garda crnogorskog kneza; Unutrašnjost crnogorske kuće; Crnogorski stražar; Brđanka; Naricanje pred Cetinjskim manastirom; S trga na Cetinju; Crnogorac sa hercegovačke granice; Crnogorska porodica oplakuje svoje poginule pred Cetinjskim manastirom; Crnogorke na cetinjskom bunaru. Mnogi od ovih likovnih zapisa objavljeni su u obimnom ilustrovanom djelu Jadranske obale i Crna Gora (1878) → Šarla Irijarta. Među 26 motiva iz Crne Gore, nalaze se i drvorezi: Dječak iz Njeguša; Crnogorac iz Grahova; Mlada Crnogorka iz Riječke nahije. U Salonu za 1877. i 1878. bio je izložen po jedan akvarel sa crnogorskom tematikom. Uljana slika Crnogorska porodica oplakuje svoje mrtve nalazi se u Muzeju u Mecu. Njegove akvarele, crteže i bakroreze, koji predstavljaju „jedan od najizrazitijih dokumenata te vrste o nama na Zapadu”, otkupila je francuska država još prije 1870. i oni se sada nalaze u Školi lijepih umjetnosti u Parizu (L’École Nationale Superiéure des Beaux-Arts). Uistinu, ovi radovi osobene kulturno-istorijske i etnografske vrijednosti suštinska su paradigma žanra. O poetičkim osobenostima njegovog rukopisa, nadasve o majstorskoj karakterizaciji likova i vjernoj ekspoziciji rustikalnih ambijenata, nadahnuto je, između ostalih, pisao i Teofil Gotje (1811–1872), poznati francuski književnik. On ističe da mu je „svaki crtež u isti mah tip i portret; u njemu se zapažaju karakter, naravi i u neku ruku istorija predstavljene ličnosti, tako je studija individualna; lice, stav, držanje, sve etnografske oznake zanimaju umetnika isto toliko koliko i osobenosti kostima, tako svojstvene i tako dobro izražene”.