Branko Tomanović, Ženski akt, 1967, NMCG, Cetinje

Tomanović, Branko, vajar, likovni pedagog (Nikšić, 1. IV 1929 – Nikšić, 24. VIII 1996). Pohađao je → Umjetničku školu u Herceg Novom. Završio je FLU u Beogradu. Bio je stalni likovni kritičar časopisâ Susreti i Spone. Bavio se pedagoškim radom u Nikšiću. Stvarajući u vremenu kada su tradicionalne forme vajarskog izraza predstavljale osnov za dalja likovna traženja u domenu postmoderne, ostao je vjeran akademskom realizmu sa diskretnim iskoracima prema novim tendencijama. Njegova naklonost klasičnom vajarskom izrazu i strukturalno-plastičkim elementima moderne našla je primjenu na portretima – kamernoj skulpturi i bistama, kao i na figurama životinja. U drvetu kleše čvrste, voluminozne, stilizovane forme (Crnogorka, Kupačica). Primarni materijal u njegovom vajarskom djelu predstavljao je kamen u kojemu, pored lirski intonirane figuracije (Glava dječaka, Umjetnički muzej Crne Gore), radi forme na kojima potencira pokret i ekspresionističko tretiranje fakture (Razjareni bik, Dvor na Dedinju). Karakteriše ih harmonično povezivanje uglačanog volumena i rustična obrada postolja. Bavio se i slikarstvom i grafikom. Ulja radi u tamnoj gami, u realističkom maniru, nekad sa hiperrealističkom vjerodostojnošću, i akvarele u slobodnijem ekspresionističkom izrazu. Na grafikama oblikuje forme klasičnim crtežom. Samostalne izložbe: Nikšić (1951, 1956, 1968, 1971, 1984); Kotor (1962, 1967); Titograd (1967); Tjentište, BiH (1967); Terni, Italija (1972); Spoleto, Italija (1972). Učestvovao je na brojnim kolektivnim izložbama: Nikšić, Titograd, Valjevo, Jajce, Prilep, Zadar, Kopar, Beograd, Cetinje, Kumanovo. Dobitnik je Nagrade ALU, Beograd (1956) i Zlatne medalje grada Tranija, Italija (1972). Odlikovan je Ordenom zasluga za narod sa srebrnom zvijezdom (1982). Član je ULUCG-a od 1958.

Literatura: Lj. Zeković, „Tomanović Branko”, Leksikon crnogorskih umjetnika, 1945–2001, Podgorica, 2001; N. Vujošević, „Branko Tomanović”, Memento, crnogorska moderna umjetnost, drugo dopunjeno izdanje, Podgorica, 2016.

Lj. Zeković