Nikica Daco Raičević, Kanjon, 1995.
Raičević, Nikica Daco, slikar (Podgorica, 23. V 1946). Završio je PA u Nikšiću, likovni smjer (1972). Diplomirao je na FLU u Beogradu, u klasi prof. M. Srbinovića (1977). Na istom fakultetu završio je postdiplomske studije (1979). Kao stipendista francuske vlade, specijalizirao je na L’École Nationale Supérieure de Beaux-Arts u Parizu, kod prof. Piera Mattheua (1980/81). Studijski je boravio u Italiji, Španiji, Francuskoj, Holandiji, Švajcarskoj, Grčkoj, Engleskoj. Pripadao je neformalnoj grupi crnogorskih umjetnika „Generacija 9” (→ Likovne grupe). Radio je u KIC-u „Budo Tomović” i JU → Muzeji i galerije Podgorice. Slikar mediteranskog podneblja, njegove čudesne prirode i mitske prošlosti. U svom likovnom djelu romantičarske, lirske, nadrealističke, ekspresionističke, intimističke konotacije izdvojio je pejzaž (ulja, akvareli, crteži) kao primarni motiv za koji inspiraciju nalazi u kanjonima rijeka Morače i Cijevne, i u primorskom arealu. Predstavlja ga kao kosmos u malom, u jednoj zaustavljenoj temporalnoj dimenziji ispunjenoj praiskonskim mirom metafizičke provenijencije. Njegovu ambijentalnu autentičnost simbolizuju krš – stijene i planine, kao arhitektonske i strukturalne konstrukcije, sugestivne taktilnosti, koje umjetnik definiše hiperrealističkom preciznošću, crtežom i koloritom, otkrivajući prirodne strukture i nervature koje je vrijeme urezalo na njima. Irealnom mediteranskom svjetlošću postiže varijacije od suptilnih kolorističkih pretapanja do dramatičnih sudara svijetlo-tamnog. U eterskoj snohvatici dominiraju siva boja, obogaćena plavom, zelenom, blijedozelenom, žutom, koja upija sunčevu svjetlost i crvenom koja žari. Pored prirodnih samorječivosti, pejzaž predstavlja prostor u kojem umjetnik projektuje svoje vizije: antičke statue i građevine, simplegme pokrenutih aktova, koji se kovitlaju na zemlji ili nebesima, predmete simboličkih, sentimentalnih i metaforičkih vrijednosti – narovi, školjke (Mediteranski triptih), čempresi. Na figurativnim kompozicijama – crtežima nadrealističkog prizvuka, javljaju se čudovišta i monstruozni bestijarij: konglomerati aktova, ptica i riba, mrtve prirode i pejzaži, kao jedinstvena idejno-estetska cjelina. Bavi se i animiranim filmom. Autor je prvog crnogorskog crtanog filma (Pilula za...). Samostalno je izlagao na više od 20 izložbi: Beograd, Titograd/Podgorica, Skoplje, Titovo Velenje, Titov Veles, Budva, Dubrovnik, Petrovac, Hereceg Novi, Nikšić, Tivat, Zagreb, Split, Kolašin, Pljevlja. Učestvovao je na brojnim kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Nagrade: II Nagrada „Otvoreni atelje” lista Politika, Beograd (1978); Nagrada oslobođenja Titograda „19. decembar” (1979); nagrada na II Septembarskom salonu, Nikšić (1980); Nagrada Hercegnovskog zimskog salona (1984); Nagrada za crtež „Mladi ’84”, Galerija Doma omladine „Budo Tomović”, Titograd (1984). Član je ULUCG-a od 1977.
Literatura i izvori: O. Perović, pred. kat. Nikica Raičević, Umjetnički paviljon, Podgorica, 1997; Lj. Zeković, „Nikica Raičević”, Individualne likovne poetike, Podgorica, 2008; Z. Vučinić, P. Duletić, pred. kat. Retrospektivna izložba Nikica Raičević, Moderna galerija, Muzeji i galerije Podgorice, 2012; S. Slovinić, „Nikica Raičević”, Ars Libris (1999–2012), Podgorica, 2013, 305–307, 500–502.
Lj. Zeković