Ivo Novaković, Rad (savijanje željeza), NMCG, Cetinje

Novaković, Ivo, slikar, likovni pedagog (Mišići, Bar, 1913 – Sozina, Bar, 20. VI 1941). Slikarsko obrazovanje stekao je na Umetničkoj školi u Beogradu kod prof. M. Milovanovića. Bavio se pedagoškim radom kao nastavnik crtanja u Nikšiću, Podgorici (u školi priredio više samostalnih izložbi), Daruvaru, Bihaću i Prizrenu. Pripadao je naprednom pokretu đaka i studenata. Bio je član KP. Poginuo je kao učesnik NOR-a na Sozini. Umjetnikova nevelika likovna zaostavština posljedica je njegovog kratkog životnog i stvaralačkog puta, kao i ratnih godina, kada mu je uništen veći dio likovnog fonda. Socijalna tematika u međuratnom crnogorskom slikarstvu bila je zastupljena kod malog broja stvaralaca. Može se izdvojiti u slikarskom opusu → Mirka Kujačića, → Ivana Lučeva i Iva Novakovića koji je, slijedeći svoja etička načela i društveno-politički angažman, toplo i osjećajno izražavao empatiju prema običnom čovjeku i njegovom teškom životu (Ribarev otac, Starica sa djecom). U podgoričkom listu Zeta (1935–1936) objavio je veći broj linoreza sa socijalnom tematikom (Pravda je zadovoljena). Njegov likovni opus obuhvata grafike, crteže, slike (ulje, tempere), na kojima je tematski obrađivao figuralne kompozicije, portrete i pejzaže. Svijet malog čovjeka izmučenog životom i nemaštinom dočarao je likovnim jezikom ekspresivnog izraza. Dramski karakter radnje potencirao je tonalnim, prigušenim koloritom smeđe, oker, mrke, kontrastima svijetlo-tamnog i grubim ljudskim figurama na kojima je sumarno definisanim crtama lica anulirao identitetsku personalnost. One su zapravo nosioci tipskog karaktera običnog čovjeka, koji se pretopio u more njemu sličnih. Brzim potezima, bez detalja, nekad sa podvučenom konturom (Nad mrtvacem) ili pretapanjem obrisa u opšti fon slike (Rad) stvara zatvorene, hermetizovane, metaforički bezizlazne prostore. Melanholičnu atmosferu sa figuralnih kompozicija prenosi i u pejzažno slikarstvo (Predio, Gradski motiv), da bi na rijetkim radovima rasvjetljavanjem palete nagovijestio notu vedrine (Slapovi Une). Samostalno je izlagao 1933, a kolektivno na Salonu nezavisnih u Beogradu (1937). Njegova djela bila su posthumno izložena na prvoj izložbi ULUCG-a (1946), kao i na rekonstrukciji iste izložbe (1996).

Literatura: J. Busija, „Izložba Iva Novakovića”, Slobodna Misao, Nikšić, 15. X 1933; Lj. Zeković, „Novaković Ivo”, Leksikon crnogorskih umjetnika, 1945–2001, Podgorica, 2001, 167; N. Vujošević, „Ivo Novaković”, Memento, crnogorska moderna umjetnost, drugo dopunjeno izdanje, Podgorica, 2016, 141–145.

Lj. Zeković