Mario Maskareli, Autoportret, 1952, NMCG, Cetinje
Maskareli, Mario (Mascarelli, Mario), slikar, grafičar (Cetinje, 20. X 1918 – Risan, 26. VIII 1996). Diplomirao je slikarstvo na Umetničkoj akademiji u Beogradu, u klasi prof. Nedeljka Gvozdenovića (1951). Iste godine pohađao je specijalizovani kurs kod prof. Boška Karanovića. Radio je 1950/51. kao profesor u → Umjetničkoj školi u Herceg Novom. Studijski je boravio u Grčkoj, Italiji, Francuskoj, Belgiji i Holandiji. Bavio se slikarstvom, crtežom i grafikom. Bio je član grupe „Samostalni” i beogradske grupe „Lada”. Na ranim radovima detektuje se vidno oslanjanje na forme klasičnog ekspresionističkog izraza (ciklus Šarene oči vetra, grafika, 1953), a potom počinje da uvodi nadrealističke elemente. U njegovim radovima, utemeljenim na intimističkoj atmosferi, prepliću se asocijativno slikarstvo, ekspresionizam i elementi lirske apstrakcije sa karakterističnom linearnom arabeskom (Ktitor, ulje na platnu, 1956). Razigrana mašta i sjećanja na primorsku svakidašnjicu, karnevalske fešte i procesije sa maskama, arlekinima, bludnicama i mornarima bokokotorskog zavičaja izgradili su njegovu ličnu mitologiju i tematski repertoar. Mediteranski sentiment, nostalgija i strastvenost odlike su snolikih kompozicija sa fantazmagoričnim bićima (Bokeška vila, ulje na pleksiglasu, 1980). Čest motiv njegovih slika je i cvijeće koje radi ekspresivno, sa živim koloritom i vibrantnim, dinamičnim crtežom (Cvijeće, ulje na platnu, 1970). Bavio se i ilustracijom, scenografijom, dizajnom enterijera, kao i organizovanjem kulturnih događaja. Imao je brojne samostalne izložbe, između ostalih, u: Beogradu (1951, 1953, 1954, 1957, 1961, 1966); Zagrebu (1954); Atini (1954); Parizu (1955); Novom Sadu (1956); Titogradu (1957, 1971); Sremskoj Mitrovici (1959); Amsterdamu (1962); Limasolu,Kipar (1968); Somboru (1974); posth. u Perastu (2004); Beogradu (2005); Zrenjaninu (2009). Izlagao je na brojnim kolektivnim izložbama u Jugoslaviji i inostranstvu, između ostalih, u Nju Delhiju, Rio de Žaneiru, Atini, Pragu, Lenjingradu, a učestvovao je i na XXVII Bijenalu u Veneciji, u selekciji grafičara iz Jugoslavije (1954). Dobitnik je Nagrade za slikarstvo na V Oktobarskom salonu, Beograd (1964); I nagrade na temu „Cvijeće”, Beograd (1969); Otkupne nagrade na XI Oktobarskom salonu, Beograd (1970); Nagrade „Zlatno pero”, Beograd (1973). Bio je član ULUCG-a od 1950.
Literatura i izvor: Lj. Zeković, N. Nikčević, D. Radovanović, M. Dedić, A. Čilikov, „Maskareli Mario”, Leksikon crnogorskih umjetnika, 1945–2001, Podgorica, 2001, 144–145; P. Petrović, pred. kat. O crtežima Marija Maskarelija, Kulturni centar Jadran Art, Perast, 2004; N. Vujošević, Memento – crnogorska moderna umjetnost, Podgorica, 2005, 193–197; L. Merenik, Lj. Ćinkul, D. Maskareli, Mario Maskareli, Mala retrospektiva: grafike i crteži, Galerija grafičkog kolektiva, Beograd, 2005.
Lj. Karadžić