Karačaj, Fedor (Karacsay, Fedor), austr. pukovnik i zapovjednik grada i tvrđave u Kotoru (?, 1787 – ?, 1859). Porijeklom je iz ugledne hrvatske plemićke porodice. Uz militarije, bavio se slikanjem akvarela i crtanjem geografskih karata. U Kotoru se pridružio sviti Fridriha Avgusta (1797–1854), kralja Saksonije (1836–1854), koji se u dokolici bavio botanikom i zajedno sa dr Bartolomeom Bjazoletom (1793–1858), tršćanskim botaničarem, putovao je u Istru, Dalmaciju i Crnu Goru (1838). To putovanje je još znatnije privuklo pažnju Evrope na Crnu Goru, tim prije što je to bila prva zvanična posjeta jednog evropskog suverena Cetinju i Njegošu u prvoj deceniji njegove vlade. Ova posjeta, praćena zvaničnim izvještajima u onovremenoj štampi, kao da je podstakla mnoge hodoljubnike da posjete Crnu Goru i jadransku obalu. Karačaj nam je ostavio dva akvarela – dokumentarno-likovna zapisa, na kojima je prikazao Cetinje i doček kralja pred Manastirom (→ Cetinjski manastir). Zna se da je u Beču izdao kartu Crne Gore. Autor je albuma koji nosi naslov 100 vedute delle coste orientali del mare adriatico disegnate dal colonello conte Fedor Karacsay. Tu je uvezano 100 listova, „precizno izrađenih akvarela primorskih gradića, sela i predjela od Zadra do Bara”. U albumu ima više akvarela koji prikazuju Crnu Goru sa Bokom Kotorskom i Crnogorskim primorjem Njegoševa vremena. Manastir Podostrog u Mainama naslikao je vjerovatno 1836, u vrijeme kad je vladika starješinski brižno nadgledao uređenje manastirskih odaja i imanja, vremenom urušenih. Akvarele Cetinjskog manastira i barskog zaliva, sa ruševinama poznatog benediktinskog samostana Sv. Marije u Ratcu, datirao je 1838. godinom. Posjetu saksonskog kralja Njegošu prikazao je u oficijelno-ceremonijalnom tonu. U njegovom opusu – albumu drugi istorijski prizor predstavlja sukob Crnogoraca i austrijskih vojnika, koji se zbio 2. VIII 1838. na Paštrovskoj planini – sukob prouzrokovan nezadovoljstvom Crnogoraca radom „čete cesaro-kraljevskog katastra”, koja je, od septembra 1837. do sredine jula 1841, označavala granice Austrije i Crne Gore. Njegov akvarel na 26. listu spomenutog albuma nosi naslov Piccolo combatimento fra Cacciatori austriali e Montenegrini. Ova sličica narativno-faktografske aure vjerovatno je prvi prikaz vjekovne borbe Crnogoraca u odbrani svoje domaje.
Literatura: Dr C. Fisković, „Nekoliko bilježaka o Njegošu i o Crnoj Gori iz prve polovice 19. stoljeća”, Istorijski zapisi, God. V, Sv. 1–3, Cetinje, 1952.
N. Martinović