Đorđe Đoka Jovanović, Tuga, NMCG, Cetinje
Jovanović, Đorđe Đoka, srp. vajar (Novi Sad, 21. I 1861 – Beograd, 23. III 1953). Upisao je 1882. Veliku školu – Tehničku školu, Odsjek za arhitekturu. Prekida studije i 1884. upisuje ALU u Beču. Školovanje nastavlja 1885. na Akademiji u Minhenu, kod prof. M. Vidmana. Obrazovanje nastavlja u Parizu, gdje 1890. diplomira na L’École des Beaux-Arts, kod profesorâ Šapija i Enžablera. Jedan je od osnivača Umetničke škole u Beogradu. Stilskim karakteristikama, njegovo intimističko djelo, lirskog prosedea, pripada akademskom realizmu, neoklasicizmu, naturalističkog i verističkog izraza, sa diskretnim refleksijama romantizma. U gipsu, terakoti, kamenu i bronzi radio je biste, skulpture, medalje, plakete, u različitim formatima – od minijaturnih reljefa do monumentalnih skulptura. U pariskoj opštini nalazi se njegova skulptura Crnogorac na straži (1903). U maniru akademskog realizma uradio je stojeću figuru u crnogorskoj nošnji, sa kuburama za pâsom, predstavljenu u stavu kontraposto. Crnogorac lijevom rukom pridržava i oslanja se na dugocjevu pušku, dok je desnu uzdigao iznad glave, čiji položaj prati pogled usmjeren prema daljini. U fondu → Narodnog muzeja Crne Gore na Cetinju nalazi se jedna od više varijanata skulpture Tuga, na kojoj je ovaj majstor klasičnog vajarstva uspio da dočara mekoću nabora providnog vela, koji prekriva glavu mlade žene prefinjenih, gotovo savršenih crta lica. Samostalne izložbe: Beograd (1891, 1901, 1933); Novi Sad (1925, 2008. posth. retrosp.). Na Svjetskoj izložbi u Parizu 1889. dobio je bronzanu, a 1900. zlatnu medalju. Bio je član slikarskog i umjetničkog udruženja „Lada” i „Medulić”, kao i jedan od osnivača ULUS-a. Bio je redovni član Srpske kraljevske akademije od 1920.
Literatura: M. Jovanović, Đoka Jovanović, monografija, Novi Sad, 2005.
Lj. Zeković