Augustinčić, Antun, hrv. vajar (Klanjec, Hrvatska, 4. V 1900 – Zagreb, 10. V 1979). Studirao je vajarstvo na Višoj školi za umjetnost i umjetni obrt u Zagrebu, u klasi R. Valdeca i R. Frangeša, a diplomirao 1924. u klasi → Ivana Meštrovića. Iste godine dobija stipendiju francuske vlade i provodi dvije školske godine na specijalizaciji u Parizu. Po povratku u domovinu, jedan je od osnivača grupe „Zemlja”, koja je programski težila za autohtonim domaćim izrazom i socijalnom funkcijom umjetnosti, a Augustinčić odlučno prekida sa sumornom stilizacijom i posvećuje se definitivno čvrstoj realističkoj modelaciji i naglašenoj voluminoznosti. Od samoga početka ima mnogo uspjeha u portretnim i spomeničkim zadacima, krunišući narudžbe pobjedom na brojnim takmičenjima u zemlji i inostranstvu. Izvodi spomenike palim Šumadincima u Kragujevcu (1928), Petru Kočiću u Banjaluci (1929) i palim Nišlijama u Nišu (1930). Za Skoplje radi dvije konjaničke figure 1930, a iste godine dobija i prvu nagradu za (neizvedeni) spomenik u Splitu. Motiv konjanika postao je dominantan u nizu dobro prihvaćenih rješenja, posebno u međunarodnoj konkurenciji, kako u predratnim (1937–1939) – spomenici maršalu Pilsudskom za Katovice, Skenderbegu u Tirani i generalu Urquizi za Buenos Ajres, tako i u poratnim uslovima (1954–1955) – Spomenik rasu Makonenu u Adis Abebi i Spomenik miru u Njujorku. Intimnijim radovima (Prelja, Ikar, Rudar, Raspeće, Torzo i Akt) pokazao je naročitu sklonost za tretman materije (mramora, bronze) i vještinu obrade. Na početku Drugoga svjetskog rata 1941, zatvoren je i interniran u Grac, a 1943. priključuje se partizanskom pokretu i učestvuje u radu ZAVNOH-a i AVNOJ-a, a u Jajcu izvodi i amblematski portret maršala Tita. Godine 1944. odlazi u Moskvu, gdje radi Nošenje ranjenika. Po povratku u Zagreb, postaje redovni profesor na ALU i posvećuje se monumentalnom Spomeniku Crvenoj armiji, podignutom 1947. u Batinoj skeli na Dunavu, karakterističnom ostvarenju socrealističkog usmjerenja. Poslije rata, preuzima brojne društvene funkcije – 1947. imenovan je za majstora vajarstva i od 1949. vodi majstorsku radionicu, u kojoj sarađuju i metjerski se usavršavaju mlađi umjetnici. Neko vrijeme Augustinčić je imao dominantnu ulogu u spomeničkoj evokaciji i monumentalnoj prezentaciji partizanske borbe i žrtava rata. Osim Spomenika za Ujedinjene narode, službena jugoslovenska politika vodila ga je prema izvođenju reprezentativnih skulpturalnih projekata za zemlje iz Pokreta nesvrstanih, što je rezultiralo čitavim nizom spomenika u Etiopiji (zajedno s Franom Kršinićem) i neostvarenim nacrtima za spomenike u Ujedinjenoj Arapskoj Republici. Domaća poslijeratna monumentalna produkcija ostvarena je u rasponu od Spomenika palim Krajišnicima na Šehitlucima kod Banjaluke (1948–1961) do spomenikâ Seljačkoj buni i Matiji Gupcu (1973) u Stubici. Ako je u navedenim ostvarenjima dao odveć maha narativnim aspektima i naturalističkim detaljima, u nizu komornijih djela (Brijunski akt, Dječak, Marin Držić), a osobito portreta (Moša Pijade, Andrija Štampar, Bojan Stupica, Branko Gavella), potvrdio je snagu jezgrovite artikulacije oblika i istančane modelacije.

T. Maroević