Nikolaj I Romanov (Carsko Selo, 1796 – Sankt Peterburg, 1855), ruski car od 1825. do 1855. godine. Na početku vladavine zaveo je strogi policijski režim. Vojnom intervencijom 1849. doprinio je gušenju revolucije u Ugarskoj. Nastojao je da se nametne kao zaštitnik pravoslavnog stanovništva u Osmanskom carstvu i da nad Carstvom uspostavi političku dominaciju. Nastupajući kao zaštitnik pravoslavnih hrišćana pod sultanovom vlašću, sukobio se sa Osmanskim carstvom, što je rezultiralo Krimskim ratom (1853–1856). Sultana su u ratu podržale Francuska i Velika Britanija, što je dovelo do ruskog poraza. Car Nikolaj I nastavio je politiku Rusije prema Crnoj Gori, pružajući joj materijalnu i političku pomoć. U zvaničnu audijenciju primio je crnogorskog vladara → Petra II Petrovića Njegoša, koji je ljeta 1833. posjetio Sankt Peterburg. Uticao je da se izvrši reforma državne uprave u Crnoj Gori, ali i da se preko ruskih izaslanika kontroliše njena politika prema Osmanskom carstvu i sistem vlasti uopšte. Donio je odluku i o povećanju finansijskih subvencija Crnoj Gori, a tokom nerodnih godina odobrio je mjere ruske vlade za pomoć crnogorskom narodu u hrani. Posljednji put se susreo sa mitropolitom Petrom II u Sankt Peterburgu 1837. godine. Podržao je odluku nasljednika Petra II, → Danila I Petrovića Njegoša, da se proglasi knjazom. Ukazom od 18. jula 1852. priznao je uvođenje svjetovne vlasti u Crnoj Gori. Naredne 1853. uslijedila je ruska diplomatska intervencija kod Porte, sa ciljem da se zaustavi napad → Omer-paše Latasa na Crnu Goru.