Međunarodni ugovori Crne Gore od 2006. Sticanjem nezavisnosti (21. maja 2006), Crna Gora je stekla puni međunarodnopravni subjektivitet da zaključuje međunarodne ugovore i da na principima međunarodnog prava uspostavlja i razvija bilateralne odnose sa drugim državama i međunarodnim organizacijama, prihvatajući i prava i obaveze iz dotadašnjih aranžmana. Od sticanja nezavisnosti do 2020. Crna Gora je zaključila preko 700 međunarodnih ugovora sa raznim državama i međunarodnim organizacijama u brojnim oblastima, što je rezultat njenih intenzivnih međunarodnih aktivnosti i uspostavljanja i unapređenja bilateralnih odnosa. U cilju regulisanja postupka zaključivanja, potvrđivanja i izvršavanja međunarodnih ugovora, kao i drugih radnji u vezi sa međunarodnim ugovorima, donijet je, decembra 2008, Zakon o zaključivanju i izvršavanju međunarodnih ugovora (Službeni list CG, br. 77/08), kao prvi pravni akt te vrste, koji sistemski uređuje ovu oblast. Sporazumom između RCG i Republike Srbije o regulisanju članstva u međunarodnim finansijskim organizacijama i razgraničenju finansijskih prava i obaveza, koji je potpisan 10. jula 2006, riješena su pitanja koja se odnose na članstvo u međunarodnim finansijskim organizacijama i utvrđena raspodjela finansijskih prava i obaveza između dvije države. Imajući u vidu utvrđene vanjskopolitičke prioritete – evropske i evroatlantske integracije, kao i regionalnu saradnju, jedan od prvih i najznačajnijih ugovora koji je zaključen jeste Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju između RCG i Evropske zajednice i njenih država članica (SSP), 15. oktobra 2007. (pregovori započeti septembra 2006). Stupanjem na snagu SSP-a, 1. maja 2010, započeta je nova faza integracije, koja je formalno-pravno obavezala Crnu Goru na usklađivanje svog zakonodavstva sa pravnom tekovinom EU, kao i na usklađivanje stavova i politika u svim oblastima saradnje. Ovim ugovorom su, takođe, uspostavljeni i institucionalni oblici saradnje Crne Gore i EU – Savjet za stabilizaciju i pridruživanje, Odbor za stabilizaciju i pridruživanje i sektorski pododbori, te Parlamentarni odbor za stabilizaciju i pridruživanje. Ovom sporazumu prethodio je Sporazum između RCG i Evropske zajednice o readmisiji (vraćanje i prihvatanje) lica koja su bez dozvole boravka, 18. septembra 2007, kojim su uspostavljeni efikasni postupci identifikacije i bezbjednog vraćanja u skladu sa propisima lica koja ne ispunjavaju ili više ne ispunjavaju uslove ulaska, prisustva ili boravka na teritoriji Crne Gore ili jedne od država članica EU. Sporazum o readmisiji bio je osnov za zaključivanje pojedinačnih protokola o njegovoj implementaciji sa državama članicama EU (Slovenija, Slovačka, Malta, Belgija, Holandija, Luksemburg, Njemačka, Grčka, Austrija, Bugarska, Češka, Estonija, Italija, Mađarska, Španija). Sa EU su zaključeni i: Sporazum između Crne Gore i EU o bezbjednosim procedurama za razmjenu i zaštitu tajnih podataka, 13. septembra 2010; Sporazum između Crne Gore i EU o uspostavljanju okvira za učešće Crne Gore u operacijama EU za upravljanje kriznim situacijama, 22. februara 2011; Sporazum o operativnoj i strateškoj saradnji između Crne Gore i Evropske policijske kancelarije (EUROPOL), 29. septembra 2014; Sporazum između Crne Gore i EU o učešću Crne Gore u mehanizmu za civilnu zaštitu EU, 29. novembra 2014; Okvirni Sporazum između Crne Gore i Evropske komisije o pravilima za sprovođenje finansijske pomoći Unije Crnoj Gori u okviru instrumenata pretpristupne podrške (IPA II), 26. februara 2015; Sektorski sporazum između → Vlade Crne Gore i Evropske komisije, kojim se utvrđuju pravila za upravljanje i sprovođenje finansijske pomoći EU Crnoj Gori u okviru instrumenata pretpristupne podrške za oblast politike „poljoprivreda i ruralni razvoj” (IPARD), 10. novembra 2015; Sporazum o statusu između EU i Crne Gore o akcijama koje sprovodi Evropska agencija za graničnu i obalsku stražu (FRONTEX) u Crnoj Gori, 7. oktobra 2019. godine. Takođe je zaključeno više sporazuma koji se odnose na učešće Crne Gore u pojedinim programima EU: o konkurentnosti malih i srednjih preduzeća COSME 2014–2020, 26. juna 2014; o programu „Customs 2020”, 16. oktobra 2014; o programu „Fiscalis 2020”, 11. decembra 2014; o zapošljavanju i socijalnim inovacijama EaSI, 17. februara 2015. i dr. Pozivom Crnoj Gori da pristupi „Partnerstvu za mir” (PzM), vojnopolitičkom programu bilateralne saradnje između partnerskih zemalja i NATO-a, 29. novembra 2009. počeli su zvanični odnosi Crne Gore i NATO-a. Prihvatanjem poziva, Crna Gora je potpisala Okvirni dokument PzM, 14. decembra 2006. u Briselu, koji predstavlja prvi ugovorni odnos Crne Gore sa Alijansom. Nakon toga, započet je postupak pristupanja Crne Gore NATO-u, koji je okončan 5. juna 2017, kada je Crna Gora, činom predaje instrumenata o ratifikaciji Sjevernoatlantskog ugovora Vladi SAD, koja je depozitar ovog ugovora, postala članica NATO-a. Pored pristupanja Vašingtonskom ugovoru, Crna Gora je istovremeno pristupila i drugim međunarodnim ugovorima, koji čine osnovu pravne tekovine NATO-a (Protokol o pravnom položaju međunarodnih vojnih komandi uspostavljenih na osnovu Sjevernoatlantskog ugovora; Sporazum o pravnom položaju Organizacije Sjevernoatlantskog ugovora, nacionalnih predstavnika i međunarodnog osoblja; Sporazum o pravnom položaju misija i predstavnika trećih država pri Organizaciji Sjevernoatlantskog ugovora; NATO sporazum o saopštavanju tehničkih podataka u odbrambene svrhe; Sporazum za uzajamnu zaštitu tajnosti izuma koji se odnose na odbranu; Sporazum između strana Sjevernoatlantskog ugovora o bezbjednosti podataka; Sporazum, između potpisnica Sjevernoatlantskog ugovora vezano za atomske podatke, sa Tajnim tehničkim aneksom i Povjerljivim bezbjednosnim aneksom (koji su deklasifikovani od strane Sjevernoatlantskog savjeta); Protokol kojim se mijenja i dopunjava bezbjednosni aneks Sporazuma između potpisnica Sjevernoatlantskog ugovora o saradnji, vezano za atomske podatke; Sporazum o pravnom položaju misija i predstavnika trećih država pri Organizaciji Sjevernoatlantskog ugovora). Posebna pažnja, nakon obnove nezavisnosti, bila je posvećena pitanju utvrđivanja državne granice sa susjednim državama, što je i jedan od prioriteta u procesu pridruživanja EU. Prve sporazume o granici Crna Gora je potpisala sa Bosnom i Hercegovinom i sa Kosovom, 26. avgusta 2015, u Beču. Potpisivanje ovih sporazuma, koje je obavljeno u prisustvu najviših zvaničnika Austrije i EU, predstavlja jedan od najznačajnijih vanjskopolitičkih momenata, budući da je time poslata jasna poruka da se mirnim putem i međusobnim razumijevanjem u regionu Zapadnog Balkana može doći do rješenja otvorenih i važnih pitanja u odnosima između država. Ugovor o državnoj granici između Crne Gore i Bosne i Hercegovine stupio je na snagu 20. aprila 2016, a Sporazum o državnoj granici između Crne Gore i Kosova 4. juna 2018, nakon njihove ratifikacije u parlamentima. Predstoji rad na terenu u cilju obilježavanja granice i postavljanja graničnih oznaka, za šta su zadužene odgovarajuće ekspertske radne grupe definisane ovim sporazumima. Vlada Crne Gore i Savjet ministara Albanije potpisali su 6. novembra 2009. Sporazum o obnavljanju, popravci i održavanju piramida, međupiramida i drugih graničnih oznaka duž crnogorsko-albanske granice, budući da je granica između Crne Gore i Albanije definisana Firentinskim protokolom iz 1926. godine. Sa susjednim zemljama (Albanijom, Srbijom, Bosnom i Hercegovinom i Kosovom) zaključeno je i više sporazuma o otvaranju graničnih prelaza i regulisanju pograničnog (drumskog i željezničkog) saobraćaja. Protokol kojim je određena tromeđna granična tačka između Crne Gore, Bosne i Hercegovine i Srbije potpisan je 15. maja 2019. godine. Temeljni ugovor između Crne Gore i Svete Stolice, kojim se reguliše pravni status Rimokatoličke crkve u Crnoj Gori, potpisan je 24. juna 2011. u Vatikanu, a ratifikovan 2012. godine. Potpisivanjem ovog ugovora, samo pet godina nakon obnove nezavisnosti, Crna Gora se svrstala u red prvih zemalja Evrope sa većinskim pravoslavnim stanovništvom, koja je regulisala odnose sa Rimokatoličkom crkvom, što je i potvrda kontinuiteta Konkordata koji je Knjaževina Crna Gora potpisala sa Svetom Stolicom 1886. (→ Konkordat Knjaževine Crne Gore i Svete Stolice), nakon njenog međunarodnog priznanja na Berlinskom kongresu (→ Berlinski kongres i Crna Gora) 1878. godine. U cilju uspostavljanja okvira za zajedničku humanitarnu saradnju i kulturalni međureligijski dijalog, zaključen je 13. septembra 2018. i Sporazum između Vlade Crne Gore i Zajednice Sveti Eđidio. Prepoznajući značaj pravosudne saradnje za vladavinu prava i međunarodne odnose uopšte, Crna Gora je, pored pristupanja svim relevantnim konvencijama Savjeta Evrope i OUN, a u želji da ostvari čvršću i efikasniju saradnju i na bilateralnoj osnovi u ovoj oblasti, zaključila ugovore o pravnoj pomoći u krivičnim i građanskim stvarima i o međusobnom izvršavanju sudskih odluka u krivičnim stvarima, kao i o izručenju sa susjednim državama: Srbijom (29. maja 2009. i 29. oktobra 2010), Bosnom i Hercegovinom (9. jula 2010. i 5. novembra 2012), Hrvatskom (1. oktobra 2010. i 9. septembra 2011), kao i Makedonijom (20. decembra 2013). Ugovorima o izručenju sa Srbijom, Hrvatskom i Bosnom i Hercegovinom predviđeno je izručenje sopstvenih državljana. Sa Italijom je potpisan bilateralni ugovor o olakšanju primjene Evropske konvencije o ekstradiciji, kao i Evropske konvencije o međusobnom pružanju pravne pomoći u krivičnim stvarima, 25. jula 2013, a sa Velikom Britanijom i Sjevernom Irskom ugovor kojim se dopunjava Evropska konvencija o ekstradiciji, 5. marta 2019. godine. Na liniji uspostavljanja saradnje sa pravosudnim institucijama EU, 3. maja 2016. potpisan je Sporazum o saradnji između Crne Gore i EUROJUST-a. U cilju regulisanja pitanja vezanih za sistem socijalnog osiguranja, odnosno ostvarivanja prava crnogorskih državljana iz socijalnog osiguranja na osnovu rada i osiguranja u inostranstvu, zaključeni su ugovori o socijalnom osiguranju (sa odgovarajućim administrativnim sporazumima za njihovu primjenu), i to sa: Srbijom, 17. decembra 2006; Luksemburgom, 19. februara 2008; Mađarskom, 20. maja 2008; Austrijom, 1. juna 2010; Belgijom 9. juna 2010; Švajcarskom 7. oktobra 2010; Bosnom i Hercegovinom, 31. avgusta 2010; Slovenijom, 8. oktobra 2010; Turskom, 15. marta 2012; Hrvatskom, 24. jula 2013; Bugarskom, 1. februara 2016; Slovačkom, 20. maja 2016. godine. Na liniji uspostavljanja saradnje u odgovarajućim oblastima i naglašavanja evropske perspektive regiona, zaključeno je više regionalnih multilateralnih sporazuma. Jedan od prvih i najznačajnijih takvih sporazuma bio je CEFTA sporazum, odnosno Sporazum o slobodnoj trgovini između zemalja Jugoistočne Evrope, kojem je Crna Gora pristupila 19. decembra 2006. godine. Crna Gora je potpisnica i Memoranduma o razumijevanju o institucionalnom okviru Inicijative za prevenciju i spremnost u slučaju katastrofa za Jugoistočnu Evropu, 28. novembra 2013; Sporazuma o osnivanju balkanske namjenske medicinske jedinice, 14. januara 2016; Sporazuma o automatizovanoj razmjeni DNK, daktiloskopskih podataka i podataka o registraciji vozila, 13. septembra 2018; Sporazuma o snižavanju cijena usluga rominga u javnim mobilnim komunikacionim mrežama, 4. aprila 2019; Memoranduma o okviru saradnje za Međunarodni institut za održive tehnologije na prostoru Jugoistočne Evrope (SEEIIST), 5. jula 2019; Međunarodnog sporazuma o razmjeni podataka u svrhu provjere izvještaja o imovini, 24. marta 2020. godine. U cilju regulisanja funkcionisanja i statusa pojedinih međunarodnih organizacija u Crnoj Gori, zaključeni su ugovori sa zemljom domaćinom: osnovni sporazum za pomoć (SBAA) sa Kancelarijom Programa za razvoj UN (UNDP), 2006; o sjedištu i funkcionisanju Regionalne škole za državnu upravu (Respa), 22. juna 2011; o aranžmanima za Sekretarijat Radne grupe za kulturu i društvo Savjeta za regionalnu saradnju (RCC), 28. januara 2011; sa Međunarodnom organizacijom za razvoj prava (IDLO), 20. maja 2019; u vezi sa programom „Peace Corps” u Crnoj Gori, 6. maja 2019; o osnivanju Kancelarije UN za projektne usluge (UNOPS, razmjenom potpisa 2020). U periodu 2006–2020. zaključeno je preko stotinu bilateralnih sporazuma: o ekonomskoj saradnji (Argentina, Albanija, Slovačka, Rumunija, Hrvatska, Italija, UAE, Azerbejdžan, Slovenija, Češka, Sjeverna Makedonija, NR Kina, Turska, Srbija, Katar, Mađarska, Holandija, Bugarska); o slobodnoj trgovini (sa Evropskim udruženjem slobodne trgovine – EFTA, Turskom i Ukrajinom; protokoli I i III uz Sporazum o slobodnoj trgovini sa Turskom, kojima se proširuje lista proizvoda, zaključen je 2019); o zaštiti i promociji investicija (Finska, Katar, Danska, Srbija, Češka, Belgijsko-luksemburška ekonomska unija, Makedonija, Malta, Azerbejdžan, Turska, UAE i Moldavija); o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja (Malta, Irska, Srbija, UAE, Monako, Azerbejdžan, Austrija, Portugal); o uzajamnoj zaštiti tajnih podataka (Slovačka, Češka, EU, Bugarska, Bosna i Hercegovina, Kipar, Albanija, Poljska, Slovenija, Grčka, Španija, Mađarska, Italija, Francuska, SAD, Njemačka, Makedonija); o policijskoj saradnji i saradnji u oblasti organizovanog kriminala, trgovine ljudima, ilegalnih migracija i nelegalne trgovine narkoticima (Slovenija, Bosna i Hercegovina, Turska, Albanija, Bugarska, Belgija, Srbija, Hrvatska, Makedonija, Kosovo, Austrija, Švajcarska, Kipar, Velika Britanija); o razmjeni finansijsko-obavještajnih podataka koji se odnose na finansiranje sprečavanja terorizma (Rusija); o saradnji u zaštiti od prirodnih i civilizacijskih katastrofa (Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Makedonija, Slovenija, Srbija, Slovačka, Ukrajina, Albanija, Turska, Azerbejdžan); o razvojnoj saradnji (Švedska, Slovenija, Austrija, Slovačka, Norveška); o saradnji u oblasti odbrane (Grčka, Njemačka, Slovenija, Srbija, Estonija, Hrvatska, Danska, Bosna i Hercegovina, Letonija, Bugarska, Poljska, Kipar, Italija, Ukrajina, Češka, Litvanija, Francuska); o vazdušnom saobraćaju (Makedonija, Hrvatska, Švajcarska, Katar, UAE, Ukrajina, Srbija, SAD, Turska, Velika Britanija); o drumskom saobraćaju (Slovenija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Srbija, Turska, Belgija, Makedonija, Rusija, Slovačka, Letonija, Njemačka, Ukrajina, Italija, Kosovo, Bugarska, Velika Britanija); o saradnji u oblasti kulture (Makedonija, Srbija, Hrvatska, SAD, Bosna i Hercegovina, Kina, Albanija, Peru, Slovačka, Francuska, Azerbejdžan, Izrael, Turska, Ukrajina, Poljska, Rumunija, Italija, Kuba, Bugarska, Slovenija, Mađarska, Kosovo, Egipat, Argentina, Grčka, UAE); o saradnji u oblasti turizma (Makedonija, Albanija, Bosna i Hercegovina, Malta, Turska, Kipar, Azerbejdžan, Ukrajina, Hrvatska, Gruzija, Bugarska, Maroko, UAE); o saradnji u oblasti evropske integracije (Bugarska, Makedonija, Hrvatska, Kipar, Srbija, Bosna i Hercegovina, Litvanija, Kosovo, Albanija); u oblasti obrazovanja, nauke i tehologije (Makedonija, Bosna i Hercegovina, Kina, Grčka, Slovenija, Ukrajina, Turska, Poljska, Albanija, Italija, Grčka, Mađarska, Srbija) i drugim oblastima. U oblasti konzularnih poslova, zaključeni su sporazumi o konzularnom zastupanju u državama u kojima Crna Gora nema svoje predstavništvo, a radi pružanja odgovarajuće konzularne zaštite državljanima Crne Gore u inostranstvu (sa Srbijom, Hrvatskom, Bugarskom, Bosnom i Hercegovinom, Poljskom i Turskom). Zaključivanjem sporazuma o ukidanju viza za nosioce običnih, kao i diplomatskih i službenih pasoša, uspostavljen je, na recipročnoj osnovi, bezvizni režim sa više država (Turska, Rusija, Izrael, Egipat, Maroko, Azerbejdžan, Japan, Kazahstan, Tajland, UAE, Urugvaj, Brazil, Argentina, Paragvaj, Palestina, Indonezija, Sveti Kristofor i Nevis). Najveći broj sporazuma zaključen je sa susjednim državama: Srbijom (37), Sjevernom Makedonijom (30), Bosnom i Hercegovinom (26), Albanijom (25), Hrvatskom (23), zatim Turskom (34), SAD (17), Slovenijom, Kosovom (po 14), Italijom, Bugarskom (po 13), Azerbejdžanom (12), Slovačkom (11), Češkom (10), Kinom, Velikom Britanijom, UAE i Mađarskom (po 8).